TÜBİTAK SANAYİ AR-GE DESTEKLERİ

A) TÜBİTAK TEKNOLOJİ VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI BAŞKANLIĞI (TEYDEB)

Endüstriyel araştırma ve teknoloji geliştirmek; yenilikleri desteklemek; özendirmek; izlemek ve üniversite-sanayi ilişkilerini geliştirmek TÜBİTAK’ın temel işlevleri arasındadır. Bu işlevleri gerçekleştirmek için oluşturulan programlar ve planlanan faaliyetler TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülmektedir.

Ar-Ge Projeleri Destek Programları; bilimsel ve teknolojik bilginin, ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılan teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme, iyileştirme, faaliyetlerine ilişkin proje önerilerinin desteklenmesine yönelik risk paylaşımlı destek programlarıdır. TÜBİTAK yapılanması içinde Ankara’da bulunan TÜBİTAK Başkanlığı’na bağlı ayrı bir Birim olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu yazımız ile, söz konusu Birim tarafından verilen 5 destek programı hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıntılı bilgi için www.teydeb.tubitak.gov.tr/ adresi ziyaret dilebilir.

AR-GE DESTEKLERİ

DESTEK PROGRAMLARI

1) 1501- Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı
2) 1502- EUREKA Sanayi Ar-Ge Ağı Desteği
3) 1503- Ar-Ge Proje Pazarı Platformu Destekleme Programı
4) 1507- KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
5) 1508- Teknogirişim Destek Programı
6) 1509- Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı

AR-GE yardımı uygulaması Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) ve TÜBİTAK işbirliğinde yürütülmektedir. Programın içeriği 13 Temmuz 2005 tarihinde yürürlüğe giren "TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programına İlişkin Yönetmelik" hükümleri doğrultusunda, yeniden düzenlenmiştir. (Desteğin % 75’i TÜBİTAK, % 25’i DTM tarafından verilmektedir). 16 Ocak 2007’de bu yönetmelik "TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Yönetmelik" olarak değiştirilmiştir. 98/10 sayılı "Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ" kapsamında; "Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Yönetmelik" ve "Sanayi Araştırma Teknoloji Geliştirme Ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esasları" uygun olarak yürütülen programın amacı, sanayi kuruluşlarının Ar-Ge Projelerine %60’a varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlamaktır.

( "98/10 sayılı tebliğ MADDE 4 - Bünyelerinde veya Türkiye’de bünyeleri dışında AR-GE faaliyetinde bulunan kuruluşların 3 üncü maddede belirtilen faaliyetlerine ilişkin harcamaları bu Tebliğ kapsamında belirtilen esaslar çerçevesinde temel destek oranı olarak en fazla %50 oranında ve ilave desteklerle beraber en fazla %60’a kadar desteklenir. Destek süresi proje bazında en çok 3 (üç) yıldır. Bu süre zorunlu nedenlerle, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) gerekçeli önerisi ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın onayı ile en fazla bir dönem (6 ay) uzatılabilir.
Bir kuruluşa ve/veya bir projeye bir takvim yılı içinde sağlanacak maksimum destek miktarı Müsteşarlık tarafından sınırlandırılabilir." )

1502 - EUREKA Sanayi Ar-Ge Ağı Desteği

Avrupa’da sanayinin verimliliğini ve rekabet gücünü artırmak için uluslararası Ar-Ge projelerini destekleme amacıyla oluşturulan bir işbirliği ağıdır. Programın amacı Avrupa ülkeleri arasında pazar odaklı Ar-Ge projelerini yaratmak ve Avrupa çapındaki firmalar, üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğini artırmaktır. Programın farkı; katılımcı ülkelerden bir veya daha fazla ortağı olması ve proje destek süresinde kısıtlama olmamasıdır. Programın sağladığı fırsatlar; uluslararası işbirliği yeteneğinin kazanılması, diğer uluslararası programlara daha kolay erişim, adaptasyon ve uluslararası pazarlara erişimdir.

1503 - Ar-Ge Proje Pazarı Platformu Destekleme Programı

Üniversitelerden, araştırma kurumlarından ve sanayi kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelmesi ve tarafların somut proje önerilerini paylaşarak muhtemel işbirlikleri olanaklarının aranması için düzenlenen etkinliklerin desteklenmesi için oluşturulmuştur.

1507- KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

Yeni yönetmelikle birlikte ilk defa uygulanmaya başlayan bu programın amacı; KOBİ’leri araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik projesi yaptırmaya özendirmek için bu ölçekteki firmalar tarafından sunulan ilk iki projenin avantajlı bir şekilde desteklenmesidir. Yılın herhangi bir gününde başvuru yapılabilir. Fiilen başlatılmış bir Ar-Ge projesi için de başvuru yapılabilir. Sağlanan desteğin türü ve miktarı proje niteliğine göre belirlenmekle birlikte, proje giderlerinin %75’i hibe olarak desteklenir. Proje bütçesi için üst sınır 400.000 TL’dir. Destek süresi proje bazında azami 18 aydır. Programa,18.11.2005 Tarih ve 25997 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımlanmasına, Niteliklerine, Sınıflandırılmasına ve Uygulamalarına İlişkin Yönetmelik"te bulunan KOBİ tanımına uyan firmalar ile daha önceden TÜBİTAK’tan hiç destek almamış olan ya da en fazla bir projesi için destek almış olan KOBİ’ler başvurabilir. Programda genel destek kalemlerinin yanı sıra, Proje (AGY101 ve AGY301) Hazırlama ve Hazırlatma Giderleri ile Yeminli Mali Müşavir Giderleri de desteklenecektir.

1508 - Teknogirişim Destek Programı

Yeni yönetmelikle birlikte ilk defa uygulanmaya başlayan bu programın amacı; genç girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerine dayanan, nitelikli istihdam yaratma ve rekabet gücü potansiyeli yüksek iş kurma girişimlerinin desteklenmesidir. Girişimcilik eğitimi aldıklarını belgeleyen veya TÜBİTAK’ın düzenleyeceği girişimcilik eğitimine katılanlar başvuruya hak kazanır. Başvurular TÜBİTAK’ın ilan edeceği dönemler itibariyle yapılır. Destek süresi 12 aydır. Destek kapsamında en fazla 100.000 TL bütçeye sahip girişim planları desteklenir ve bu giderlere uygulanacak destek oranı %75’tir. Programda genel destek kalemlerinin yanı sıra, ofis ve işlik kira giderleri ile ofis ve işliğe ait su, elektrik, ısıtma giderleri, iletişim giderleri (internet ve sabit telefon giderleri), yeminli mali müşavir ücretleri de desteklenmektedir.

1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, Türkiye’nin katıldığı EUREKA, EUROSTARS, Avrupa Birliği Çerçeve Programları altında ortak proje çağrılarına çıkan programlar ve benzeri uluslararası programlara sunulan uluslararası ortaklı araştırma geliştirme projelerinin desteklenmesi için oluşturulmuştur. Bu tür uluslararası programlara katılan, Türkiye’de yerleşik, firma düzeyinde katma değer yaratan tüm kuruluşlar bu programdan yararlanabilmektedir.

Programın amacı, uluslararası Ar-Ge ve yenilik projeleri yapan Türkiye’de yerleşik kuruluşlara sağlanacak destekle, ülkemizdeki teknik yeterliliğin ve bilgi birikiminin artırılması, kuruluşların uluslararası teknoloji birikimine erişiminin ve teknoloji transferinin sağlanması, edinilen teknolojik bilgi ve deneyimin kuruluş bünyesinde içselleştirilerek, özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması ve kuruluşların uluslararası pazarlarda yer almasına katkı sağlamasıdır. Bu program kapsamında destek almaya hak kazanan büyük ölçekli firmaların Ar-Ge projelerinin uygun bulunan proje harcamalarına en fazla %60, KOBİ’lerin proje harcamalarına ise %75 oranında hibe destek sağlanması öngörülmektedir. Programa başvuruda bulunacak projelerin destek süresinde ve proje bütçelerinde herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Bu program kapsamında desteklenecek olan EUREKA, EUROSTARS gibi uluslararası programlara sunulan projeler için "Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Yönetmelik" ve "Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esasları" geçerli olacaktır.
Bu program ve diğer TEYDEB destek programları ile ilgili ayrıntılı bilgiye Tübitak web sitesinde SANAYİ başlığından ulaşılmaktadır.

Programlara Sunulan Ar-Ge Projelerinden Beklenen Hedefler

Başvurulacak projelerin; yeni ürün üretilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi, maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik olması gerekmektedir.

Desteklenen Ar-Ge Safhaları

1.Safha-Kavramsal Tasarım (fikir-ihtiyaç, ürün fikri, üretim fikri), 2.Safha-Teknoloji Geliştirme (ürün tasarımı, prototip ürün, üretim sistemi tasarımı, pilot üretim), 3.Safha-Üretim ve Pazarlama (üretim tesisi, yönetim, müşteri ve pazar bulma).

Desteklenen Ar-Ge Aşamaları

Kavram geliştirme, teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü, geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar, tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları, prototip üretimi, pilot tesisin kurulması, deneme üretimi ve tip testlerin yapılması, satış sonrası ürün tasarımından kaynaklanan sorunların çözüm faaliyetleridir.

Desteklenen Gider Kalemleri

Personel giderleri, alet, teçhizat, prototip kalıp, yazılım ve yayın alımları, yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları, ülke içindeki üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-Ge kuruluşları ve benzeri kurum ve kuruluşlara yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri, malzeme ve sarf giderleri, proje personeline ve varsa danışmanlara ait seyahat giderleri, TPE’den alınacak ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderlerdir.

Ar-Ge Projesi Değerlendirme Boyutları

Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü, proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu, proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliğidir.

Proje Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gereken Konular

Projenin Teknolojik Düzeyi ve Yenilikçiliği

• Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü iyi açıklanmalı ve öne çıkarılmalıdır.
• Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalıdır. Gerekirse üniversitelerden, teknoloji merkezlerinden ve diğer Ar-Ge kuruluşlarından destek alınmalıdır.
• Disiplinler arası yaklaşım gerektiren projelerin bu özellikleri ayrıntılı açıklanmalıdır.

Projenin Çıktıları ve Başarı Kriterleri

• Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde tanımlanmalıdır.
• Başarı kriterleri tanımlanmalıdır.
• Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalıdır.

Proje Planı ve Organizasyonel Kriterler

• Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmelidir.
• Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalıdır.
• Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalıdır.
• Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalıdır.

Projelerin Başlıca Desteklenmeme Nedenleri

• Rutin mühendislik uygulaması olması ve Ar-Ge yönünün zayıf olması, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişiklikleri içermesi, fonksiyonel değişiklikleri kapsamaması ve yenilikçi yönü olmaması,
• Sadece firmanın altyapısının iyileştirilmesine yönelik ve yatırım nitelikli ve yatırım ağırlıklı (yatırım unsurunun ön plana çıkarılması, sadece yatırım unsuru içermesi) olması,
• Firma özgün katkısının olmaması ya da yetersiz ve sınırlı olması,
• Ar-Ge altyapısının olmaması ya da yetersiz olması,
• İlgili olduğu alandaki teknoloji düzeyini geliştirecek nitelikte olmaması.

B) TÜBİTAK’IN ÖZEL SEKTÖRE YÖNELİK DİĞER DESTEK PROGRAMLARI

1) TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi Destekleri
2) Teknoloji Platformları
3) Bilim İnsanı Destekleme Dairesi başkanlığı (BİDEB) Programları
4) 1007 - Kamu Programları
5) Patent Teşvik Sistemi

Destek programları ile ilgili başvuru formları, katılım koşulları, uygulama esasları vb. ayrıntılı bilgiye www.tubitak.gov.tr adresinde yer alan "Sanayi Ar-Ge Destekleri" bölümünden ulaşılmaktadır.

1) TÜBİTAK AB Çerçeve Programları Ulusal Koordinasyon Ofisi Destekleri

Türk araştırmacıların AB çerçeve programlarına katılımını teşvik etmek amacıyla yürütülmekte olan destek programlarıdır.

AB Çerçeve Programları Proje Geliştirme Amaçlı Seyahat ve Toplantı Desteği Programı;

Türk araştırmacıların, Avrupalı meslektaşlarıyla bir araya getirilmesi, Çerçeve Programlarına katılımı ile ilgili diğer ülke ekipleriyle işbirliği yaparak ortak projeler oluşturması amacıyla 2002 yılından bu yana uygulanmaktadır. Bugüne kadar yaklaşık 700 araştırmacı bu program kapsamında destek almıştır.

AB Çerçeve Programları Proje Önerisi Özendirme Ödülü Programı;

Türk araştırmacıları, proje yazmaya, proje ortaklıkları oluşturmaya, projelerde yer almaya teşvik etmek amacıyla 2003 yılından bu yana uygulanmaktadır. Bu program kapsamında 2006 yılı sonu itibariyle 150’nin üzerinde araştırmacı desteklenmiştir.

2) Teknoloji Platformları

Ülkemizin, teknoloji ve yeniliğe dayalı rekabet gücünün artırılması için etkin bir ulusal yenilik stratejisinin belirlenmesine ve bu çerçevede şekillenecek bir eylem planının uygulanmasına gereksinim duyulmaktadır. Bu kapsamda 12 Eylül 2006 tarihinde "Ulusal Yenilik ve Strateji Eylem Planının Hazırlanması" kararı alınmıştır. Teknoloji Platformlarının amacı; ülkemizin rekabet gücünü artıracak stratejik araştırma gündeminin ve öncelikli teknoloji Ar-Ge ve yenilik alanlarının belirlenmesidir. Platform çalışmalarının sonunda belirlenecek öncelikli Ar-Ge ve yenilik alanlarının TÜBİTAK güdümlü proje programları ile desteklenmesi planlanmaktadır. Otomotiv, Tekstil, Metal, Elektrik ve Elektronik, Denizcilik ve sektörlerinde teknoloji platformlarının kurulması sağlanmıştır. Son dönemde ise Enerji, İlaç ve Tarım alanlarında teknoloji platformu kurulması çalışmalarına devam edilmektedir. Ayrıntılı bilgiye www.tubitak.gov.tr/platform adresinden ulaşılabilmektedir.

3) Bilim İnsanı Destekleme Dairesi Başkanlığı (BİDEB) Programları

2224-Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı;

Lisansüstü eğitim ve/veya araştırma ile doktora sonrası çalışmalar yapan bilim insanlarına yurtdışı bilimsel etkinliklere (kongre, konferans) katılmak üzere kısmi destek sağlanmaktadır. Destek miktarı, etkinliğin bulunduğu ülkeye göre 700-1500 USD arasında değişmektedir.
2221-Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı;

Kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşlarında, çeşitli alanlarda ihtiyaç duyulan bilim insanı açığının kapatılmasına ve bilim üretimine katkıda bulunmak amacıyla, yurt dışındaki üniversiteler ve/veya araştırma kuruluşlarında çalışmakta olan bilim insanlarının araştırmalarına katılmak, teknolojik yenilikler getirmek, seminerler ve konferanslar düzenlemek ve dersler vermek üzere Türkiye’ye getirilmesi için destek sağlamaktadır. Destek miktarı (en fazla) 2500 USD/ay’dır.

4) 1007- Kamu Programları

Kamu Kurumları Araştırma Projelerini Destekleme Programı; tüm kamu kurum ve kuruluşlarının Ar-Ge çalışmaları ile giderebilecek ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla üniversitelerin, kamu Ar-Ge birimlerinin ve/veya sanayi kuruluşlarının müştereken yürüttüğü projeleri kapsamaktadır. Desteklenecek projeler için üst limit bulunmamakta ve proje süresi en fazla 48 ay olabilmektedir. Her yıl belirlenen "Kamu Projeleri Mali Esasları" çerçevesinde bu Ar-Ge projelerinin tüm giderleri TÜBİTAK tarafından karşılanmaktadır. Konu ile ilgili geniş bilgiye Tübitak web sitesinde KAMU başlığından ulaşabilirsiniz.

5) Patent Teşvik Sistemi

Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı (1008); Türkiye’nin ulusal ve uluslararası patent başvurularının sayısının arttırılması, kişilerin patent başvurusu yapmaya teşvik edilmesi ve ülkemizde fikri ve sınai hakların tescili yönünde bilinçlenmeye katkıda bulunulması amacıyla hazırlanmış bir programdır. Programda;
 

• Uluslararası patent başvurularının başvuru masrafları karşılanmakta
• Ulusal patent başvurularının tescili için gerekli masraflar karşılanmakta
• Uluslararası patent başvurularının uluslararası düzeyde tescili için gerekli masraflar, başlangıçta kredi şeklinde başvuru sahibine verilmekte
• Uluslararası Patent başvurusunun triadic (üçlü) patente dönüşmesi halinde kredi hibeye dönüşmektedir.
   

Destek Miktarı

Ulusal patent başvuruları için geri ödemesiz: 3000 TL
Uluslararası/bölgesel patent başvuruları için geri ödemesiz: 3000 TL
Uluslararası/bölgesel patent başvuruları için geri ödemeli: Talep doğrultusunda Jüri tarafından belirlenmektedir.
Ayrıntılı bilgiye Tübitak web sitesinde Akademisyen sayfasında Destekler başlığından ulaşabilirsiniz.

Kaynak: http://www.mam.gov.tr/ar-ge/teydeb.html