Tanım

Açıklama

Genel Müdürlük

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü (TAGEM)

İl Proje Değerlendirme Komisyonu

Vali Yardımcısı başkanlığında; İl Tarım ve Orman Müdürü ve İl Tarım ve Orman Müdür Yardımcısı, Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) veya İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Ticaret Borsası, Ziraat Odası Başkanlığı ile ihtiyaç duyulması halinde proje konusuna göre belirlenecek diğer ilgili üniversite, sivil toplum kuruluşu ve kamu kurumu temsilcilerinden en az 5 kişiden oluşturulan ve bu Tebliğ kapsamında ilinde yapılan proje başvurularını değerlendiren komisyon

İl Proje Yürütme Birimi

İl düzeyinde programın tanıtımından, projelerin uygulamasından ve tamamlanan projelerin izlenmesinden sorumlu olan, yapılacak iş ve işlemleri il müdürlüğü adına yürüten, ilgili şube müdürü ve elemanları ile gerektiğinde il müdürlüğü ve diğer kamu kurumu elemanlarının valilik oluruyla görevlendirilmesi ile oluşturulan en az 3 kişilik birim

Tarımsal ürün

Tütün hariç tüm bitkisel ürünleri, hayvansal ürünleri ve su ürünleri

Küçük Ölçekli İşletme

50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 25 milyon TL’sini aşmayan işletmeler

Orta Ölçekli İşletme

250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 125 milyon TL’sini aşmayan işletmeler

Örtü Altı Tarım

İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon veya benzeri malzeme kullanılarak oluşturulan alçak ve yüksek sistemler altında ileri tarım teknikleri kullanılarak yapılan sebze, meyve ve süs bitkileri yetiştiriciliği

Örtü Altı Kayıt Sistemi Belgesi

Üreticilerin Örtü Altı Sistemine kayıtlı olduklarına dair işletmelerinin bulunduğu il ya da ilçe müdürlüklerinden alacakları belge

Kırsal Alan

31/12/2012 tarihli TÜİK verilerine dayanılarak nüfusu 20.000’den az olan tüm illerdeki yerleşim yerleri (Listesini temin etmek için Tarım ve Orman İl Müdürlüğüyle iletişime geçebilirsiniz.)

Kırsal Ekonomik Altyapı

Kırsal Turizm konusunda konaklama tesisleri, bilişim sistemleri ve eğitimi, el sanatları ve katma değerli ürünler, çiftlik faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik altyapı sistemleri

Kırsal Turizm

Kırsal bölgelerde dağ veya yaylalarda kurulan, konaklama imkânı yanında bulunduğu bölgedeki kırsal hayatı deneyimleme imkânı sağlayan çiftlik evi, köy evi, yayla evi veya dağ tesisleridir. Konaklama, yeme-içme tesisleri ve rekreasyon tesislerini içermektedir.

Yenilenebilir Enerji

Jeotermal, Biyogaz, Güneş ve Rüzgâr Enerjisi

Büyük ve Küçük Baş Karkası

Kasaplık hayvanın kanının akıtılıp yüzüldükten iç organları boşaltılıp, baş ve ayaklarından ayrıldıktan sonra elde edilen gövdesi

Kanatlı Karkası

Tekniğine uygun olarak kesilmiş, kanı akıtılmış, tüyleri yolunmuş, içi boşaltılmış, baş ve ayakları kesilmiş, yıkama ve soğutma işlemi görmüş, suyu sızdırılmış bir bütün halindeki kasaplık kanatlı hayvan gövdesi

Mezbaha

Kasaplık hayvanların kesiminin ve kesimi takiben etlerin ve sakatatların soğuk depoda muhafazasının yapıldığı, içerisinde sakatat temizleme ve/veya işleme tesisinin bulunduğu, teknik koşulları ve kapasitesine göre 1., 2. ve 3. Sınıf olarak derecelendirilen tesisler

1. Sınıf Mezbaha

Günlük kesim kapasitesinde; kesim salonunun büyüklüğüne, kesim ve sonrasındaki işlemlerin hijyenik olarak yapılabilmesine, soğuk hava depolarının kapasitesine ve hayvan padok alanlarının genişliğine bağlı olarak sınırlama olmayan mezbaha

2. Sınıf Mezbaha

Günde en fazla 40 kesim ünitesi hayvan kesebilen mezbaha

3. Sınıf Mezbaha

Günde en fazla 20 kesim ünitesi hayvan kesebilen mezbaha

Kombina

1. veya 2. Sınıf Mezbahaya ilaveten içerisinde et parçalama ve/veya mamul madde üretim tesisi ile bu tesislerin tamamlayıcısı durumunda olan tesis veya tesisleri yapısında bulunduran tesis

Kırmızı Et parçalama ve Mamul Madde Üretim Tesisi

Kombina bünyesinde bulunan veya tek başına da faaliyet gösterebilen, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara sahip, karkasın yarımlama ve çeyrekten daha küçük parçalara parçalandığı ve/veya sakatatın parçalandığı ve/veya hazırlanmış taze et ve hazırlanmış et karışımlarının yapıldığı veya sakatatın içine yardımcı ve katkı maddeleri katılması ve ürünün niteliğine göre çeşitli işlemleri görmesi sonucu kesit yüzeyleri taze etin karakteristik özelliklerini göstermeyecek şekilde işlemden geçen ürünlerin yapıldığı, ambalajlandığı, paketlendiği, soğuk ve/veya şok depoda muhafaza edildiği ve nakledildiği tesis

Kanatlı Kombinası

Kasaplık kanatlı hayvanların kesiminin ve kesimi takiben etlerin ve sakatatların soğuk depoda muhafazasının yapıldığı ve içerisinde sakatat temizleme ve/veya işleme tesisinin bulunduğu, kesimhaneye ilaveten içerisinde et parçalama ve/veya mamul madde üretim tesisi ile bu tesislerin tamamlayıcısı durumunda olan tesis veya tesisleri yapısında bulunduran tesis

Ham Deri

Hayvanlardan yüzülmüş ve koruma işlemleri dışında işlem görmemiş derilerin tamamını kapsamaktadır.

Örtü Altı Tarım

İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon veya benzeri malzeme kullanılarak oluşturulan alçak ve yüksek sistemler altında ileri tarım teknikleri kullanılarak yapılan sebze, meyve ve süs bitkileri yetiştiriciliği

Örtü Altı Kayıt Sistemi

Düzenleme tarihi itibariyle, örtü altı üreticilerin Örtü Altı Kayıt Sisteminde yer alan bilgilerini gösterir belge

Sera

İklime bağlı çevre koşulları denetlenerek, içerisinde kültür bitkileri ile bunların tohum, fide ve fidanlarının ekonomik olarak üretilmesi, yetiştirilmesi, sergilenmesi ve korunmasını olanaklı kılan, uygun bir bitki gelişimi için ideal koşulları yaratmayı ve yıl boyunca üretim yapmayı amaçlayan, üzeri ışık geçirebilen bir malzeme ile kaplı, içinde hareket edilebilen, iklimlendirme (ısıtma-soğutma-sisleme vb.) ve sulama sistemine sahip yüksek sistemli örtü altı ünitelerini içeren tarımsal yapılar

Avan Proje

Başvuru konusu olan tesise ait vaziyet planı ile tesisin ihtiyaçlarına göre elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan ve ilgili meslek odasına kayıtlı kişilerce onaylanmış plan ve kesitlerin yer aldığı proje

Tatbikat (Uygulama) Projesi

Başvuru konusu olan tesisin ihtiyaçlarına göre arazi ve zemin etütleri yapılmış, statik projesinin tüm inşai ölçülerini, tesisat projesinin inşaatı etkileyen bütün elemanlarını, imalat detaylarına uygun ölçü ve karakterde mimari elemanlarını, detaylarla ilgili referanslarını ve tüm detayları çizim teknikleri ile eksiksiz içeren, gerekli bütün ölçülerin, malzemelerin ve teknik özelliklerinin yer aldığı, yapı aplikasyon projesi/mimari proje, peyzaj projesi, statik proje, mekanik tesisat projesi, makine yerleşim planı ve elektrik tesisat projeleri ile maliyet hesapları dahil her türlü ayrıntıyı içeren ve ilgili meslek odalarına kayıtlı teknik elemanlarca onaylanmış proje

Yapı Kayıt Belgesi

İlgili mevzuatı “5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 6831 sayılı Orman Kanunu ve ilgili mevzuata muhalif olmamak şartıyla” gereğince aranan koşullar saklı kalmak koşulu ile 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16. Maddesi kapsamında alınan belge

Yeni Yatırım Tesisi

Tarımsal ürünlerden belli bir ürünün işlenmesi, depolanması, paketlenmesi ile yenilenebilir enerji kullanan sera, kırsal ekonomik altyapı yatırımlarından tarımsal üretime yönelik henüz yapı ruhsatı alınmamış temelden yapılacak inşaat ve makine ekipman alımını kapsayan sabit yatırım tesisi

Kapasite artırımı, teknoloji yenileme ve/veya modernizasyona yönelik yatırım

Faal olsun veya olmasın, çalışma ve işletme kayıt/onay belgesi başvuru sahibi adına olmak üzere yasal izinleri alınmış ve tarımsal ürünlerden belli bir ürünün işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik olarak yapılmış tesisler, kırsal ekonomik altyapı yatırımları ile tarımsal üretime yönelik sabit yatırımlar için yeni teknolojiler içeren makine-ekipman alımları ve gerekli olması halinde inşaat giderini kapsayan yatırım

Kısmen yapılmış yatırımların tamamlanmasına yönelik yatırım

Tarımsal ürünlerden belli bir ürünün işlenmesi, depolanması, paketlenmesi ile tarımsal üretime yönelik inşaatı yarım kalmış tesislerin inşaatının tamamlanması ve gerekli makine ekipmanının alımını ya da inşaatı tamamlanmış ancak üretime geçmemiş tesislerin makine ekipman alımlarını içeren proje

Başvuru Sahibi Türü

Koşullar

Gerçek Kişiler

• Küçük veya Orta Ölçekli İşletme olmak
• Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından oluşturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluşturulmuş diğer kayıt sistemlerine son başvuru tarihinden önce kayıtlı olmak (Kırsal ekonomik alt yapı konularından el sanatları ve katma değerli ürünler yatırımlarında bu koşul aranmaz.)
• Hibe sözleşmesi imzalayan ancak yatırımını henüz nihai rapora bağlayamayanlar, önceki tebliğler kapsamında hibe programından yararlanmış ancak fesih sürecinde bulunan ve/veya fesih edilmiş proje başvuruları olan yatırımcılar hibe başvurusunda bulunamazlar.
• Tarımsal Amaçlı Kooperatifler ve Birlikler hariç, tüzel kişi ortaklarının gerçek kişi olması halinde ortaklar gerçek kişi olarak hibe başvurusunda bulunamaz.
• Gerçek ve/veya tüzel kişiler kendileri hibe başvurusunda bulunmaları halinde oluşturdukları ya da oluşturacakları farklı tüzel kişi/ortak olarak ayrıca hibe başvurusunda bulunamaz.
• Gerçek Kişilerin kamudan bağımsız olması gerekir. Devlet Memurları, Kamu İşçileri veya Devlet Üniversitelerinde görevli Öğretim Elemanları gerçek kişi olarak başvuramazlar.

Tüzel Kişiler

• Şirketler:
• Kollektif Şirket, Limited Şirket ve Anonim Şirket şeklinde kurulmuş olan şirketler
• Bunların aralarında oluşturdukları ortaklıklar

• Son başvuru tarihinden önce kurulmuş olmak
• Şirketler için Küçük veya Orta Ölçekli İşletme olmak (Kooperatif ve Birlikler bu koşula tabi değildir.)
• Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından oluşturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluşturulmuş diğer kayıt sistemlerine son başvuru tarihinden önce kayıtlı olmak (Kırsal ekonomik alt yapı konularından el sanatları ve katma değerli ürünler yatırımlarında bu koşul aranmaz.)
• Başvuru yapılan yatırım konusunun kuruluş tüzüklerinde/ana sözleşmelerinde belirtilen faaliyet alanları ile ilgili olması
• Örneğin, Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin, ekonomik faaliyetlere yönelik bir yatırım konusuna başvuru yapabilmesi için, 1163,1581 ve 4572 Sayılı Kanunlara göre kurulmuş kooperatifler ile 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre kurulan ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinin kendilerinin veya hâkim ortağı oldukları tüzel kişilerin, onay verilmiş tüzüğünde kooperatifin/yetiştirici birliğinin ana sözleşmesinde belirtilmiş çalışma konularında yer alan ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili o yatırımı yapabileceği konusunda bir hüküm bulunması ve son genel kurulda gündeme alınıp karara bağlanmış olması gereklidir.
• Başvuruda bulunacak tüzel kişilikler, yetkili kurul ve/veya organlarından; Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Programına başvuru, ortaklık yapılması, hibe sözleşmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleştirilmesi konularında yetki almış olmalıdır. Bu yetki belgesi hibe başvuruları ile birlikte sunulmalıdır.
• Örneğin, hibe başvurusu şirket adına yapılıyorsa, başvuruyu imzalayarak sunan kişinin yetkilendirildiğine dair yetkili organ kararı, kooperatif adına kooperatif başkanı tarafından yapılan bir başvuruda ise, kooperatif başkanına yetki veren yönetim kurulu kararı (kooperatif genel kurul kararı ile yönetim kurulu bu tip yetkilendirmeler için yetki almışsa) hibe başvurusu ekinde verilmelidir.
• İdari ve mali açıdan kamudan bağımsız olmak ve idari ve mali açıdan kamudan bağımsız olduklarına dair taahhütnameyi başvuru ekinde sunmak
• Tüzel kişiler başvuruları ile birlikte, Firmanın sermaye yapısı, miktarı ve faaliyetleri açısından nihai durumunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi tasdikli örneği ekinde halen geçerli olan tüzük/ana sözleşmesinin yer aldığı Ticaret Sicil Gazetesi ile Tebliğin Resmi Gazete’de yayım tarihinden sonra Ticaret ve Sanayi Odasından alınmış Faaliyet Belgesini vermelidirler.
• Hibe sözleşmesi imzalayan ancak yatırımını henüz nihai rapora bağlayamayanlar, önceki tebliğler kapsamında hibe programından yararlanmış ancak fesih sürecinde bulunan ve/veya fesih edilmiş proje başvuruları olan yatırımcılar hibe başvurusunda bulunamazlar.
• Farklı Tüzel Kişiler proje ortağı olarak birlikte başvuru yapabilirler.
• Tüzel kişi ortaklarının tüzel kişi olması halinde tüzel kişi ortaklar ayrı olarak hibe başvurusunda bulunamaz.
• Gerçek ve/veya tüzel kişiler kendileri hibe başvurusunda bulunmaları halinde oluşturdukları ya da oluşturacakları farklı tüzel kişi/ortak olarak ayrıca hibe başvurusunda bulunamaz.

• Kooperatifler ve Birlikler:
• 4/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanuna göre kurulmuş Kooperatifler
• 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre kurulan ıslah amaçlı Yetiştirici Birlikleri
• Bunların Üst Birlikleri/İktisadi Teşekkülleri

Yatırım Konusu

Desteklenen Yatırım Türü ve Kapsamı

Yararlanıcı Türü ile Destek Tutarı Üst ve Alt Limitleri ve Oranı

Ekonomik Yatırımlar

Tarımsal Ürünlerin İşlenmesi, Depolanması ve Paketlenmesi

Bitkisel Ürün (Tıbbi ve Aromatik Bitkiler dahil) İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (BÜİ)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Kısmen Yapılmış Yatırımların Tamamlanması
• Sert Kabuklu Meyveler hariç olmak üzere Tarımsal Ürünlerin İşlenmesi kapsamında, başka bir yatırım tesisinde ilk işlemesi yapılan mamul ürünün ikincil işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri ile yurtdışında üretimi yapılan ürünlerin işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırımlar hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.
• Un, Karma Yem ve Kütlü Pamuk konusunda kapasite artırımı, teknoloji yenileme ve/veya modernizasyon dışındaki başvurular kabul edilmez.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Tamamlama: 500.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Tamamlama: 875.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Hayvansal Ürün İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (HÜİ)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Kısmen Yapılmış Yatırımların Tamamlanması
• Tarımsal Ürünlerin İşlenmesi kapsamında, başka bir yatırım tesisinde ilk işlemesi yapılan mamul ürünün ikincil işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri ile yurtdışında üretimi yapılan ürünlerin işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırımlar hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.
• Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Mezbahası konusunda Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları dışındaki başvurular kabul edilmez.
• Kanatlı Kombinası konusunda sadece yeni tesis kapsamında başvurular kabul edilir.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Tamamlama: 500.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Tamamlama: 875.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Su Ürünleri İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (SÜİ)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Kısmen Yapılmış Yatırımların Tamamlanması
• Tarımsal Ürünlerin İşlenmesi kapsamında, başka bir yatırım tesisinde ilk işlemesi yapılan mamul ürünün ikincil işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri ile yurtdışında üretimi yapılan ürünlerin işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırımlar hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Tamamlama: 500.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Tamamlama: 875.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Çelik Silo (Tarımsal Ürünlerin Depolanması) (ÇES)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik yeni tesis başvurularında sadece Çelik Silo ve Soğuk Hava Deposu hibe desteği kapsamında değerlendirilir.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Soğuk Hava Deposu (SHD)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik yeni tesis başvurularında sadece Çelik Silo ve Soğuk Hava Deposu hibe desteği kapsamında değerlendirilir.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Yenilenebilir Enerji Kaynakları kullanan Seraların Yapımı (SER)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Yenilenebilir Enerji Üretim Tesisleri (YEÜ)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Destek programı kapsamında bulunan konularla ilgili tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmış ve/veya yapılacak tesislerde Güneş ve Rüzgâr Enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı desteklenmektedir.
• Toplu basınçlı sulama sistemleri için elektrik enerjisini temin etmek amaçlı Güneş ve Rüzgâr Enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı desteklenmektedir.
• 3 dekardan küçük olmaması şartıyla Örtü Altı Kayıt Sistemine kayıtlı mevcut Modern Seralarda kullanılmak üzere; yenilenebilir enerji kaynaklarından Jeotermal ve Biyogazdan ısı ve/veya elektrik üreten tesisler ile Güneş ve Rüzgâr Enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı desteklenmektedir.

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tarımsal Üretime Yönelik Sabit Yatırımlar (TÜY)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Kısmen Yapılmış Yatırımların Tamamlanması

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Tamamlama: 500.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Tamamlama: 875.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Hayvansal ve Bitkisel Orijinli Gübre İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (HOG)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu
• Kısmen Yapılmış Yatırımların Tamamlanması

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 625.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 375.000 TL
• Tamamlama: 500.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Yeni Tesis: 1.250.000 TL
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 625.000 TL
• Tamamlama: 875.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımları

Kırsal Turizm Yatırımları (KTY)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Yeni Tesislerin Yapımı

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri Yatırımları (ÇFG)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

El Sanatları ve Katma Değerli Ürünler Yatırımları (ELS)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Bilişim Sistemleri ve Eğitimi Yatırımları (BSY)

• Desteklenen yatırım türleri:
• Mevcut Faal Olan veya Olmayan Tesislerin Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu

Gerçek Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Tüzel Kişiler

• Destek tutarı üst limiti:
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenilemesi ve/veya Modernizasyonu: 250.000 TL
• Destek tutarı alt limiti: 25.000 TL
• Destek oranı: %50

Yatırım Türü

Desteklenen Harcama Kalemleri

Yeni Yatırım Tesisi

• Makine, ekipman ve malzeme alımı
• İnşaat giderleri

Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyona Yönelik Yatırımlar

• Makine, ekipman ve malzeme alımı
•  Gerekli olması halinde inşaat giderleri

Kısmen yapılmış yatırımların tamamlanmasına yönelik yatırımlar

• Makine, ekipman ve malzeme alımı
• İnşaatı tamamlanmamış ise inşaat giderleri

Proje bütçeleri Katma Değer Vergisi (KDV) hariç hazırlanır.

Teminat:

• Hibe sözleşmesi imzalamaya hak kazanmış yatırımcı, hibeye esas proje tutarının %3’ü tutarında süresiz limit dâhilinde banka teminat mektubunu hibe sözleşmesi ile birlikte İl Müdürlüğüne verir veya hibe sözleşmesinde belirtilen hibeye esas proje tutarının %3’ünü İl Müdürlüğü adına açılacak bir hesaba yatırır. İl Müdürlüğü tarafından teminat mektuplarının teyidi alındıktan sonra, defterdarlık muhasebe müdürlüğüne muhafazası için teslim edilir.
• Teminat mektuplarının toplam tutarı, hibeye esas proje tutarının %3’ünden az olmamak kaydı ile birden fazla bankadan teminat mektubu alınabilir.
• Proje nihai raporunun onaylanması ve son ödemenin gerçekleşmesini takiben yatırımcının, SGK prim borcu ile vadesi geçmiş vergi borcu olmadığına dair ilgili kurumlardan aldığı belgeler ile birlikte il müdürlüğüne müracaatı halinde teminat mektubu veya hesaba yatırılan tutar kendisine iade edilir.

Aynî Katkı:

• Hibe sözleşmesi imzalandıktan sonra, hibeye esas proje giderleri dışında kendi kaynaklarını kullanarak yatırımcılar tarafından bina, malzeme, makine ve ekipman ile işgücüne yönelik olarak yapılacak herhangi bir katkı, yatırım süresi içerisinde tamamlanması koşulu ile ayni katkı olarak değerlendirilir. Ancak iş takvimleri ve uygulamalar sırasında bu katkıların, hibeye esas proje giderlerine yönelik kullanımlar yapılmadan önce veya eşzamanlı olarak yatırımcı tarafından tamamının gerçekleştirilmesi zorunludur. Başvuru sahipleri, bu hususları başvuru formlarında taahhüt ederler.
• Ayni katkılar hibeye esas proje giderleri kapsamında öngörülmüş satın alımlardan ayrı bağımsız ihaleler veya gerçekleşmeler şeklinde yapılır.
• Proje sahipleri tarafından taahhüt edilen ayni katkı, mutlaka bir iş karşılığı olmalı ve bütçe büyüklüğü ile birlikte iş kalemi olarak hibe başvuru formları bütçe tablolarında belirtilmelidir. Ayni katkı kapsamında belirtilen işin karşılığı olan tutarın uygulama aşamasında aynı tutarda gerçekleşmesinden ziyade, taahhüt edilen işin yapılması gerekmektedir. Bu nedenle de mutlaka hibe başvuru formları ve bütçe formlarında ayni katkı bölümlerinde yapılması planlanan işler ayrıntılı olarak belirtilmelidir.
• Örneğin, hibeye esas proje tutarı büyüklüğü limiti içerisine girmediği için, yatırımın gerekliliği olan bir makinenin ve/veya inşaatın bir bölümüne ait gider tutarının tamamının kendi kaynakları kullanılarak temin edileceği ve/veya gerçekleştirileceği proje sahibi tarafından taahhüt edilmişse, hibe sözleşmesi akdedildikten sonra inşaat işleri ile ilgili ayni katkı, inşaatın uygulama sırasına uygun olarak yatırımcı tarafından yerine getirilmelidir. Yatırımcının inşaat ile ilgili ayni katkısı gerçekleşmeden ve inşaat bir bütün olarak tamamlanmadan makine, ekipman, malzeme alımı ile ilgili hibe ödemesi talep edilemez. Makine, ekipman, malzeme alımı ile ilgili yatırımcının taahhüt ettiği ayni katkı yerine getirilmeden mal alımı ile ilgili hibe desteği talep edilemez.

Yatırım Türü

Dikkat edilmesi gereken özel hususlar ve özel şartlar

Tüm yatırım türleri

• Başvuru yapmak isteyenlerin ilgili Tebliğ ve Uygulama Esaslarını incelemeleri ve de Tarım İl Müdürlükleri bünyesinde kurulan İl Proje Yürütme Birimleri ile görüşerek bilgi almaları tavsiye edilmektedir.
• Yatırımcılar bu çağrı kapsamında tüm yatırım konularında ülke genelinde sadece bir adet proje başvurusunda bulunabilir.
• Canlı hayvan alımı hibe kapsamında değildir.
• Kapasite artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon için yapılan başvurular mevcut tesis/konum/yer göz önünde bulundurularak değerlendirmesi yapıldığından, değerlendirme kriterleri açısından puan azalışı ve/veya artışı olmasa dahi başvuru sonrası tesisin ve/veya projede bütçelendirilen makine-ekipmanın yer değişimi teklif edilemez.
• Daha önce Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) çerçevesinde hibe desteğinden yararlanmış olan tesislerden nihai rapora bağlanma tarihi itibarı ile 5 yılını doldurmamış olanlar Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon veya Tamamlama niteliğinde hibe başvurusunda bulunamaz. (Tarımsal amaçlı kooperatifler, birlikler ile bunların üst birlikleri için 3 yıl şartı aranır.)
• Niteliği yeni tesis olan başvuruların; kırsal alan, Küçük İhtisas Sanayi Sitesi, İhtisas/Karma/Özel Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve Tarıma Dayalı Ihtisas Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması halinde yapılan başvurular öncelikli olarak değerlendirilir.
• Yatırımın sadece makine ekipman alımını içermesi durumunda, 3194 sayılı “İmar Kanunu’nun1 Geçici 16. Maddesine göre İmar Barışı kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Bakanlığın yetkilendirdiği kuruluşlardan alınmış “Yapı Kayıt Belgesi” kabul edilecektir. Makine ekipman alımı yanında yapı ruhsatı gerektirmeyen inşaat işleri olması durumunda “Yapı Kayıt Belgesi” yanında yapı ruhsatının alınmasına gerek olmadığına dair resmi yazı da KKYDP online başvuru sisteminde proje başvurusunda diğer kategorisi altındaki bölüme yüklenmelidir.
• Yapılması planlanan yeni yapım ve/veya tadilat içeren ve ruhsat alınmasında yasal zorunluluk bulunan tarımsal amaçlı tesislerde; tapu kaydının yatırımcı ile birlikte birden fazla kişiye ait olması (hisseli olması) durumunda, her bir hissedarın yatırımcıya yetki verdiğini gösterir ve sahibi oldukları arsa üzerinde inşaat yapılmasına rızaları olduğunu ve işletmenin faaliyete geçtikten sonra en az 5 yıl müddetince işletmenin faaliyetine engel olabilecek ölçüde başka bir tesisi kurmayacaklarını gösterir noter tasdikli belgeyi online olarak başvuru aşamasında diğer yüklenecek belgeler kısmına yüklenilmesi gerekmektedir. Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 17. Maddesine göre hisseli alanlarda sadece bir hissedara yapım izni/ruhsatı verildiğinden aynı parsel için başka bir hissedar başvuru yapamayacaktır.
• Aynı proje kapsamında farklı ürün ya da ürün gruplarının işlenmesi ve paketlenmesine yönelik proje teklifi yapılamaz.
• Örneğin, sütün işlenmesine yönelik faaliyette bulunan bir işletmede meyve, sebze gibi başka bir ürünün işlenmesi ya da paketlenmesi gibi bir proje başvurusu yapılamaz. Ancak, ilgili mevzuatına uygun olması koşuluyla soğuk hava depolarında farklı ürün ya da ürün gruplarının depolanmasına yönelik projeler kabul edilir
• Kapasite Artırımı-Teknoloji Yenileme başvurularında işleme, paketleme ve depolama tesislerinde depolama ünitesi ek ünite olarak yapılacak ise kapasitesinin tesisin kapasitesi ile uyumlu olması gerekmektedir.
• Örneğin tohum işleme, paketleme ve depolama tesisinde tesisin depolama kapasitesi yetersiz ise bu durumda tesis kapasitesi ile uyumlu olması şartıyla Çelik Silo dışındaki depolama yapısı da hibe desteği kapsamında değerlendirilir.
• Meyve ve/veya Sebze (kayısı, incir, domates, biber vb.) Kurutma Tesisi projelerinin iklimlendirme unsurlarını içermesi şarttır.
• Zeytinyağı konusunda;
• Yeni tesis ve Tamamlama projesi başvurularında yapılması planlanan tesisin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Zeytinyağı Tesislerinde Oluşan Atıksuların Yönetiminde Uyulması Gereken Teknik Hususlar konulu 2015/10 sayılı genelgedeki hususlara uygun olması ön koşuldur.
• 3 fazlı üretim prosesinde, dekantasyon atıksuyu, pirina ve yağ olmak üzere 3 ayrı faz oluşurken; 2 fazlı üretim prosesinde, sulu pirina ve yağ olmak üzere 2 ayrı faz oluşmaktadır.
• Her iki üretim prosesi ürün kalitesi açısından karşılaştırıldığında, 2 fazlı sistemde üretilen zeytinyağının polifenoller açısından daha zengin olduğu ve 2 fazlı sistemde üretim prosesi arasında kirlilik yükleri açısından yaklaşık olarak 70-80 kat fark olduğu görülmektedir. 2 fazlı üretim sistemi, sadece atıksu miktarı açısından değil, aynı zamanda atıksu kirlilik yükü açısından da çok daha çevreci bir üretim şekliolduğu için, Yeni tesis ve Tamamlama projesi başvurularında yapılması planlanan tesisde iki fazlı sistem olması koşulu aranır.
• Kapasite artırımı, teknoloji yenileme ve/veya modernizasyona projesi başvurularında iki fazlı tesisler ile üç fazlı tesislerin iki fazlı sisteme dönüştürülmesine yönelik projeler değerlendirilir.
• Farklı tüzel/gerçek kişilerce hazırlanmış olsa dahi aynı yatırım alanlarında birbirleri ile ortak ekonomik ilişkileri bulunan veya birbirlerini tamamlayan projelerin müracaat etmesi durumda aynı parselle ilgili tüm başvurular/sunulan projeler reddedilecektir.
• İşletmelerin, kurum kazancı (vergi öncesi kâr) oluşmasına rağmen, kurumlar vergisinin kurum kazancından fazla çıkması dolayısıyla (vergi sonrası net kâr oluşmaması) elde ettiği zararlar hariç olmak üzere mali bilançosunda vergi öncesi zarar görünmesi (eksi mali bilanço) halinde Hibe başvurusu reddedilecektir.
• Özgün olmayan, daha önce sunulan projelerden kopyalanması suretiyle yapılan aynı tip projeler ile başvuruda bulunulması halinde sunulan projeler reddedilecektir.

Tarımsal Üretime Yönelik Sabit Yatırımlar (TÜY)

• Büyükbaş (Sığır/Manda) Yetiştiriciliği
• Küçükbaş (Koyun/Keçi) Yetiştiriciliği
• Kanatlı (Hindi/Kaz) Yetiştiriciliği
• Kültür Mantarı Yetiştiriciliği

• Tarımsal üretime yönelik sabit yatırım projelerinin kapasiteleri en az aşağıdaki büyüklükte olacaktır.

•  Büyükbaş, küçükbaş, kanatlı ve örtü altı yetiştiriciliğine yönelik yatırım konularında yapılacak tesislerde; İyi Tarım Uygulamaları Kodu Tebliği (tebliğ no: 2016/46) yer alan kapasite ve yapım standartlarına uygun olması, ayrıca Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünce 09/05/2017 tarihinde yayınlanan ticari etlik ve yumurtacı kanatlı işletmelerin Biyogüvenlik Talimatına uygun olması gerekmektedir.
• Süt üretimine yönelik damızlık büyükbaş (manda/sığır) ve küçükbaş (koyun/keçi) konusunda yapılacak başvurularda aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır.

Kapasitesine uygun planlanmış ahır/ağıl yapımında doğumhane, buzağı kulübesi, revir, genç hayvan bölümü, süt sağım odası ile süt sağım makinası (süt sağım sistemi ve/veya manuel sağım makinesi süt veren inek ve manda için; 10-20 sağmal inek ve 5-20 sağmal manda için otomatik sağım sistemine gerek yoktur. Sağım 2 adet manuel sağım makinesi ile yapılabilir (tek veya çift sağımlı olabilir)süt akış ölçüm cihazı (otomatik sağım sistemi kurulması halinde sağım sisteminde her sağım başlığı için sütölçerler varsa ayrıca sistem için süt akış ölçüm cihazı zorunlu değildir), süt soğutma ve depolama tankı (sütü 2 gün depolayacak kapasitede) yem deposu, silaj çukuru, dezenfeksiyon alanı, gübre sıyırıcısı, gübre karıştırıcısı, gübre pompası, gübre çukuru eklenmelidir.

Damızlık büyükbaş süt üretimi için yapılan sabit yatırım proje başvurularında; başvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin %60'ından az olamaz. Örneğin; sunulacak projenin kapasitesi 50 baş ise başvuru sahibinin en az 30 baş süt ineği veya süt mandasına sahip olması veya nihai rapordan önce hayvan varlığını karşılayacağını (30 baş) taahhüt etmesi gerekmektedir.

Sunulacak projede sürü projeksiyonu yer alacaktır. Damızlık büyükbaş süt üretimi için yapılan sabit yatırım proje başvurularında sürü projeksiyonu taahhüt sayılır.

Damızlık büyükbaş süt üretimi için yapılacak yeni tesis başvurularında, ahır ve sabit süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir.

Bilgisayarlı sürü yönetimine sahip sağım ünitesi veya komple sistem süt sağım ünitesi, gübre sıyırıcı, gübre çukuru, yem karma makinesi (sabit/ hareketli), yem deposu, süt soğutma tankı, buzağı kulübeleri, hayvan bakım aracı (travay), silaj çukuru, doğumhane, buzağı bakım ünitesi, revir ve padok hibe desteği kapsamında değerlendirilir.

• Etçi damızlık büyükbaş (sığır) konusunda yapılacak başvurularda aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır.
• Yeni Tesis/Tamamlama/Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları hibe kapsamında değerlendirilir.
• Etçi damızlık büyükbaş için yapılacak yeni tesis başvurularında, projede belirtilen tesis kapasitesindeki hayvan varlığının en az % 60 karşılanacaktır. Örneğin, ahır kapasitesi 100 baş ise, en az 60 baş damızlık besi hayvanı alması gereklidir. Hibe ödemesi bu koşul yerine getirilmeden yapılmaz.
• Gübre sıyırıcı, gübre çukuru, yem karma makinesi (sabit/hareketli), yem deposu, silaj çukuru, revir gibi unsurlar hibe desteği kapsamında değerlendirilir.
• Sabit tesis kapsamında sunulan ahır, ağıl ve kümes projelerinde ek olarak kesimhane bulunamaz, bu tip projelendirilmiş yatırımların başvuruları iptal edilir ve hibe desteği kapsamda değerlendirilmez.
• Etçi damızlık büyükbaş için yapılan sabit yatırım proje başvurularında faaliyete başlamak için edinilen canlı hayvan sayısı için taahhüt ayrıca verilebilir, ya da başvuruda belirtilir.
• Etçi ve sütçü damızlık (sığır/manda) ahır projelerinde, beher hayvan başına sığırlarda asgari 7 m², mandalar için asgari 8 m² alan planlanmalıdır.
• Besi ahırı projelerinde besilik beher hayvan başına 8 m² alan planlanmalıdır.
• Küçükbaş işletmelerde;
• Ayrı bölümlerde yer alması şartıyla, koyun ve keçi aynı proje kapsamında yer alabilir.
• Gübre çukuru, dezenfeksiyon alanı, süt sağım üniteleri, yem kırma makinesi, yem deposu, süt soğutma ve depolama tankı (sütü 2 gün depolayacak kapasitede), kuzu/oğlak bakım ünitesi, padok, doğumhane, revir kesinlikle zorunlu olup bu üniteleri içeren Yeni Tesis/Tamamlama/Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları hibe kapsamında değerlendirilir.
• Bunun yanında; soğutma sistem odası ve küçükbaş için yıkama ünitesi inşaatları, birlikte veya tek bir ünite olarak yapımı isteğe bağlıdır. Ancak kapasitesi 500 baştan küçük olan başvurularda yem kırma makinesi, yem deposu, süt soğutma tankı, kuzu/oğlak bakım ünitesi, doğumhane, ve padok unsurları zorunlu değildir.
• Sunulacak projede sürü projeksiyonu yer alacaktır.
• Koyun ve/veya keçi için sabit yatırım proje başvurularında; başvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin % 40'ından az olamaz. Örneğin; sunulacak projenin kapasitesi 500 baş ise başvuru sahibinin en az 200 baş koyun-keçiye sahip olması veya taahhüt etmesi gerekmektedir.
• Koyun-keçi yatırımlarında et ve süt üretimi ayrımı yapılmamaktadır. Bu nedenle koyun-keçi için yapılacak yeni tesis başvurularında, ağıl ve süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir. Yatırımın niteliği yeni yatırım olması şartıyla mobil süt sağım ünitesi projenin içinde hibeye esas gider olarak değerlendirilebilir. Aksi halde mobil süt sağım ünitesine destek verilmez. Yeni yatırım olmadığı durumda yatırımcı mobil süt sağım ünitesini almak isterse ayni katkı ile karşılamak durumundadır.
• Küçükbaş hayvan işletmelerinde her 10 adet hayvan başına en az 2,5 m² alan düşecek şekilde doğum bölmesi ve işletmedeki her 50 baş hayvan başına en az 2m² alan düşecek şekilde revir planlanmalıdır.
• Koyun ve keçi ağılı projelerinde beher hayvan başına 2 m² alan planlanmalıdır.
• Mevcut ahır/ağılın kapasitesini artırmaya yönelik olarak kapasite artırımı - teknoloji yenileme konusunda hibe başvurusu yapılabilir. Örneğin; mevcut ahır/ağılın kapasitesi 200 baş iken 400 başa çıkarılması gibi.
• Sadece sabit süt sağım ünitesi için mevcut ahır/ağılda Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon konusunda yukarıda açıklanan unsurların mevcut olması şartıyla hibe başvurusu yapılabilir.
• Büyükbaş hayvan işletmelerinde her 25 sağmal hayvan başına en az 16m² alan düşecek şekilde doğum bölmesi planlanmalıdır.
• Büyükbaş hayvan İşletmelerinde her 50 hayvan başına en az 16m² olacak şekilde revir planlanmalıdır.
• Büyükbaş ve Küçükbaş konularında yeni yatırım niteliğindeki başvurularda kendisine ait veya en az 7 yıl kiralanmış tarım arazisinde yem bitkisi ekimi yaptığını göstermesi durumunda; yem bitkileri ekim, biçim, paketleme ve gübre dağıtma makineleri projenin içinde hibeye esas gider olarak değerlendirilebilir. Yem bitkisi üretim alanı hayvan sayısıyla orantılı olmak zorunda olup 10 büyükbaş veya 100 küçükbaş hayvan için en az 30 dekar ekili yem bitkisi veya çayır arazisi olmalıdır.
• Hayvan varlığı mevcut olan yatırımcılar için yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır.
• Hayvan alacağını taahhüt ederek proje sunanlara bu taahhüdünü yerine getirmediği sürece hibe ödemesi yapılmaz. Yatırımcının hayvan alımı ile ilgili taahhüdünü yatırım süresi içerisinde yerine getirmesi ve hayvan varlığının il müdürlüğünce yerinde tespit edilerek kayıt altına alınması ve yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır.
• Yeni tesis veya mevcut ahır/ağılın kapasitesini artırmaya yönelik olarak kapasite artırımı için proje sunan yatırımcılara ara ödeme yapılamaz,
• Hayvan alacağını taahhüt ederek proje sunanlara bu taahhüdünü yerine getirmediği sürece hibe ödemesi yapılmaz. Yatırımcının hayvan alımı ile ilgili taahhüdünü yatırım süresi içerisinde yerine getirmesi ve hayvan varlığının il müdürlüğünce yerinde tespit edilerek kayıt altına alınması ve yatırımın tamamlanmasından sonra Hibe ödemesi düzenlenecek hakediş kapsamında bir defada yapılır.
• Etçi ırk (besi) sığır yetiştiriciliğinde süt sağım ünitesi şartı aranmaz.
• Projede sunulan işletme kapasitesiyle orantılı olacak şekilde her işletmede genç hayvan bölümü planlanmalıdır.
• Ayrıca işletmelerde kapasiteleriyle orantılı olarak gübre çukuru planlanmalıdır.
• Damızlık Büyükbaş ve Küçükbaş Yetiştiriciliğine yönelik sabit yatırım projeleri; Tarım ve Orman Bakanlığının yürürlükte olan Çiftlik Hayvanlarının Refahına İlişkin Yönetmelik hükümleriyle uyumlu olmalıdır.
• Yapılacak tüm yatırımlarda inşaat Maliyetleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatlarını aşamaz.
• Su Ürünleri Yetiştiriciliğine Yönelik Sabit Yatırımlar:
• Küçük ve orta ölçekli çiftliklerin (hâlihazırda üretim yapmakta olanlar veya yeni başlayacak olanlar) genişletilmeleri, Tarım ve Orman Bakanlığı ile ulusal mevzuatı doğrultusunda iyi balık yetiştirme uygulamalarına yükseltilmelerini amaçlanmaktadır. Destekle denizlerde istiridye, midye ve iç sularda üretim ve yetiştirme amacıyla yapılan sabit yatırımları kapsamakta olup, bir yandan kültür balıkçılığı yapan çiftliklerin modernize edilmesini, diğer yandan bu faaliyetin yetersiz olduğu bölgelerde kültür balıkçılığının yaygınlaşmasını teşvik etmektedir. Hâlihazırda üretimi gerçekleştirilmeyen balık türlerinin üretimine yönelik çeşitlendirmeyi hedefleyen projelere öncelik tanınacaktır.
• Desteklenecek türler:
• Alabalık türleri
• Yayın balığı
• Mersin balığı
• Sazan
• Tilapya
• Karabalık
• Makro ve mikro algler
• Midye ve istiridye
• Karides
• Kara salyangozu
• Başvuru projesi, en az 100 ton/yıl en fazla 2.000 ton/yıl su ürünleri, yumuşakça, çift kabuklu ve kabuklu kurulu üretim kapasitesine sahip olmalıdır.
• Destekleme kapsamında yapılacak üretimin entansif (tamamen dıştan yemlemeye dayalı yoğun yetiştiricilik) olması gerekmektedir.
• Su ürünleri yetiştiriciliğinde kullanılan sular için filtrasyon ekipmanlarına, oksijenlendirme sistemleri, tesislerden çıkan suların arıtılması için kullanılması gereken ekipmanlar ve özellikle toprak havuzlarda ve kapalı devre sistemde su ürünleri yetiştiriciliği yapan üreticilerimiz için enerji kurulum sistemleri Su Ürünleri Yetiştiriciliğine yönelik sabit yatırımlar projesi içinde bütçelendirilmesi halinde hibe kapsamında değerlendirilecektir.
• Tam kapalı devre sisteme (atık miktarını azaltan ve geri kazanımı yükselten, herhangi bir kimyasal, ilaç ya da antibiyotik kullanılmadan biyogüvenlik ve çevresel sürdürülebilirliği destekleyerek suyun tekrar kullanılabildiği sistem) yönelik su ürünleri üretimi de destekleme kapsamındadır.
• Sadece kuluçkahaneye yönelik başvurular da hibe kapsamında değerlendirilir.
• Kültür Mantarı Üretimine yönelik sabit yatırımlar:
• Mantar üretim tesisi ve bu tesisin kapasitesine uygun kompost hazırlama ünitesi ile birlikte projelendirilebileceği gibi sadece mantar üretim tesisi olarak da projelendirilebilir.
• Yeni tesis olarak tek başına kompost hazırlama ünitesine hibe desteği verilmez. Ancak mevcut bir mantar üretim tesisi için yapılacak kompost hazırlama ünitesi için Kapasite Artırımı ve/veya Teknoloji Yenileme, olarak başvuruda bulunulabilir.
• Sabit raflar ve paketleme ünitesi de hibe desteği kapsamındadır.

Hayvansal Ürün İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (HÜİ)

• Büyükbaş ve Küçükbaş Kesimhanesi konusunda Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları dışındaki başvurular kabul edilmez.
• Kanatlı Kesimhaneleri tesisi kısmı için, saatte en az 1.000 tavuk ve en fazla 5.000 tavuk kapasitesi veya saatte en az 100 ve en fazla 1.000 hindi ya da kaz kapasitesine ve en az 0,5 ton ve en fazla 5 tonluk toplam günlük kurulu parçalama kapasitesine sahip olmaları gerekmektedir.
• Sunulan projelerde; Kasaplık kanatlı hayvanların kesiminin ve kesimi takiben etlerin ve sakatatların, içerisinde üretim kapasitesine uygun soğuk hava ve/veya şoklama ünitesine sahip olması soğuk depoda muhafazasının yapılması ve içerisinde sakatat temizleme ve/veya işleme tesisi, et parçalama tesisini ve ambalajlama ve/veya paketleme tesisini bulundurması gerekmektedir.
• Üretim kapasitesine uygun soğuk hava ve/veya şoklama ünitesi bulunmayan büyük baş, küçükbaş ve kanatlı hayvan kesimhaneleri, su ürünleri, et ve süt işleme tesisi projeleri hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. Yasal mevzuata uygun bir soğuk hava ve/veya şoklama deposuna sahip olunduğu belgelenen başvurular ise söz konusu soğuk hava deposunun, tesisin yapılacağı parselde yer alması ve tesis ile bir bütünlük arz etmesi halinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir
• 1., 2. ve 3. Sınıf Mezbahalarda gerçekleştirilecek Büyükbaş, Küçükbaş kesimlerindeki kesim kapasitesi yürürlükteki Kırmızı Et ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına dair yönetmelikte belirtilen hayvan kesim kapasitesine sahip olmalıdır veya sunduğu proje kapsamında belirtilen bu kapasite kriterlerine ulaşacağını taahhüt etmelidir.
• Hayvansal Ürün İşleme Konusu Altında Yapılacak Büyükbaş, Küçükbaş ve Kanatlı Kombinaları Yatırımları:
• Büyükbaş, Küçükbaş ve Kanatlı Kombinaları HÜİ kapsamında yapılmalıdır. HÜİ kapsamında başvurmayan bu tip başvurular ve kanatlı kesimhaneleri, sabit yatırımlar kapsamında projelendirildiğinde başvuru iptal edilir ve hibe desteği kapsamda değerlendirilmez. Mezbaha başvuruları sabit yatırım kapsamında projelendirilecektir.
• Kanatlı Kombinası konusunda sadece Yeni Tesis Kapsamında başvurular kabul edilecek ve hibeden yararlandırılacaktır. Tamamlama ile Kapasite Artırımı ve/veya Teknoloji Yenileme, Modernizasyon kapsamında hibe için başvuru alınmayacaktır.
• Büyükbaş, Küçükbaş ve Kanatlı Kombinaları projelerinde ürün kalitesi ve hijyen kontrollerinin iyileştirilmesi amacıyla kurulacak laboratuvarlar, ekipmanları, işleme tesisi içinde etin izlenebilirliğinin gerçekleştirilmesi için yazılım ve izleme sistemleri de hibe desteği kapsamında değerlendirilecektir. Bu özelliklere sahip olmayan kanatlı, büyükbaş ve küçükbaş kombina projeleri ret edilecektir.
• Kanatlı, Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvanların etlerinin işlenmesinde karkas et birinci ürün olup tanımları aşağıdaki gibidir. (Tanımlamalarda atıf yapılan yönetmelikler; Kırmızı Et Ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma Ve Denetleme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik ile Kanatlı Hayvan Eti Ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma Ve Denetleme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmeliklerdir.)
• Kırmızı Et Parçalama Ve Mamul Madde Üretim Tesisi ise günlük en az 0,5 Ton, en fazla 10 Ton günlük kurulu et işleme kapasitesine sahip olmalıdır veya sunduğu proje kapsamında belirtilen bu kapasite limitlerine ulaşacağını taahhüt etmelidir.
• Gerek Kırmızı Et gerekse Kanatlı Kombinası için başvuru yapılması durumunda yönetmelikler gereği istenilen şartlara haiz olmalı ve/veya sunduğu proje kapsamında belirtilen bu yönetmeliklere ve kapasite limitlerine ulaşacağını taahhüt etmelidir.
• Hibeden faydalanan işletmeler nihai rapor sonrası ödeme için talepte bulunduklarında; Kanatlı Hayvan Eti ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamında uygunluk durumunu belgeleyen ilgili il müdürlüklerinden alınmış yazı, yürürlükte olan mevzuat ve/veya sözleşme sonrası yayımlanmış mevzuatla (5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu (Süt Toplama Merkezleri hariç olmak üzere), 25902 sayılı ve 10.08.2005 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik) uyumlu olmalıdır.
• Soğuk Hava Deposu başvurusu mevcut bir tesisin (süt işleme, et işleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ/HÜİ/SÜİ olmalıdır. Soğuk Hava Deposu başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise SHD olmalıdır.
• Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak soğuk hava deposu başvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de başvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu soğuk hava deposu inşaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının/Yapı Kayıt Belgesinin başvuru ekinde sunulması gerekmektedir.
• Soğuk hava depolarında depolama alanı 750 m²'den veya depolama hacmi 4500 m³'ten düşük olamaz. (Gerçek kişi başvuruları ve tarımsal amaçlı kooperatif başvuruları hariç.)

Su Ürünlerinin İşlenmesi Yatırımları (SÜİ)

• Destek, su ürünleri sektörü kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığının ve Ulusal Mevzuataa uygun su ürünlerinin işlenmesinin artması, soğuk zincir koşullarının düzeltilmesi ve teknolojik gelişmelerle piyasaya daha kaliteli ve farklı ürünler sunulmasına yapılacak su ürünleri işleyen işletmelerin kurulumu ve mevcutların modernizasyonu konusundaki yatırımlara ilişkindir.
• Başvurunun yapıldığı tarihte, yeni işletmeler istisna olmak kaydıyla (Başvuru şartı olarak mevcut işletme ulusal minimum standartlara) , işletmeler 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu, 25902 sayılı ve 10.08.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik ile uyumlu olmalıdır. Bu konuda mevcut belgelerini başvuru sırasında başvuru ekranı döküman yükleme kısmındaki diğer dökümanlar kısmına yüklemelidir.
• Başvurularda (özellikle hamsiden üretilen) balık unu ve yağı, dondurulmuş su ürünleri, tütsülenmiş ve tuzlanmış balık, taze ve soğutulmuş kültür balıkları (alabalık, levrek ve çipura), marinat, surimi, deniz salyangozu, midye ve kurbağa bacağı gibi ürünleri işleyen ve/veya işleyecek işletmelere destek verilecektir.
• Bu yatırım konusu yalnızca aşağıda belirtilen yapılacak yatırımları kapsamaktadır.
• Yeni veya mevcut bir işletmede balık ve su ürünleri işleyen tesisin kurulması için gerekli inşaat işleri, yeni balıkçılık ve su ürünleri işletmeleri için gerekli makine ve ekipmanın satın alınması, Su ürünlerinin taze, soğuk ve donmuş muhafazası, şoklanması için gerekli makine ve ekipman satın alınması, kesme, iç organ alma, pul kazıma, yıkama, sınıflandırma, kalibre/boylama, temizleme/ayıklama sistemleri için gerekli makine ve ekipman satın alınması, işleme amacına (konserveleme, tütsüleme/fümeleme, salamura etme, filetolama) yönelik sistemler için gerekli makine ve ekipman satın alınması, tartma, ambalajlama, paketleme, vakum paketleme, etiketleme sistemleri ve pazarlama için gerekli makine ve ekipman satın alınması konuları hibe desteği kapsamındadır.
• Soğuk Hava Deposu başvurusu mevcut bir tesisin (süt işleme, et işleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ/HÜİ/SÜİ olmalıdır. Soğuk Hava Deposu başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise SHD olmalıdır.
• Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak soğuk hava deposu başvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de başvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu Soğuk Hava Deposu inşaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının/Yapı Kayıt Belgesinin başvuru ekinde sunulması gerekmektedir.
• Soğuk Hava Depolarında depolama alanı 750 m²'den veya depolama hacmi 4500 m³'ten düşük olamaz. (Gerçek kişi başvuruları ve tarımsal amaçlı kooperatif başvuruları hariç.)

Bitkisel Ürün (Tıbbi ve Aromatik Bitkiler dahil) İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (BÜİ)

• Un ve karma yem konularında yeni yatırım tesisi başvuruları kabul edilmez.
• Kütlü pamuk konusunda Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon dışındaki başvurular kabul edilmez.
• Çay konusunda sadece yaş çay üretiminin yapıldığı illerdeki başvurular kabul edilir. (Yaş çay üretiminin yapıldığı iller: Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin)
• Tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik yeni tesis başvurularında sadece çelik silo ve soğuk hava deposu hibe desteği kapsamında değerlendirilir.
• Doğal yapılar için depolama başvurusu kabul edilmez.
• Çelik Silo başvurusu mevcut bir tesisin (un fabrikası, yem fabrikası vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ olmalıdır. Çelik Silo başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise ÇES olmalıdır.
• Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak silo başvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de başvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu silo inşaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının başvuru ekinde sunulması gerekmektedir.
• Soğuk Hava Deposu başvurusu mevcut bir tesisin (süt işleme, et işleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ/HÜİ/SÜİ olmalıdır. Soğuk Hava Deposu başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise SHD olmalıdır.
• Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak soğuk hava deposu başvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de başvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu Soğuk Hava Deposu inşaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının/Yapı Kayıt Belgesinin başvuru ekinde sunulması gerekmektedir.
• Soğuk Hava Depolarında depolama alanı 750 m²'den veya depolama hacmi 4500 m³'ten düşük olamaz. (Gerçek kişi başvuruları ve tarımsal amaçlı kooperatif başvuruları hariç.)

Çelik Silo (Tarımsal Ürünlerin Depolanması) (ÇES)

• Çelik Silo başvurusu mevcut bir tesisin (un fabrikası, yem fabrikası vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ olmalıdır. Çelik Silo başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise ÇES olmalıdır.
• Çelik Silo ve Soğuk Hava Deposu tesislerine yönelik Tamamlama ve Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.

Soğuk Hava Deposu (SHD)

• Soğuk Hava Deposu başvurusu mevcut bir tesisin (süt işleme, et işleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon, proje konusu kodu ise BÜİ/HÜİ/SÜİ olmalıdır. Soğuk Hava Deposu başvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği Yeni Tesis, kodu ise SHD olmalıdır.
• Soğuk Hava Deposu (SHD) için yapılan yeni tesis başvurularında hayvansal ürünler ve/veya su ürünleri ve/veya bitkisel ürünler depolanabilir.
• Soğuk Hava Depolarında depolama alanı 750 m²'den veya depolama hacmi 4500 m³'ten düşük olamaz. (Gerçek kişi başvuruları ve tarımsal amaçlı kooperatif başvuruları hariç.)
• Çelik Silo ve Soğuk Hava Deposu tesislerine yönelik Tamamlama ve Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon başvuruları hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.

Hayvansal ve Bitkisel Orijinli Gübrelerin İşlenmesi, Paketlenmesi ve Depolanması (HOG)

• Hayvansal orijinli gübreler, hayvanların dışkıları ile yataklıklarının artıklarından oluşan ürün (ahır gübresi veya çiftlik gübresi)
• Bitkisel orijinli gübreler, tarımsal amaçlı yetiştirilen bitkilerin kendisinden ya da işlenmesi sonrası elde edilen yan ürünlerinden oluşan ürün. (örnek sera veya budama atıkları v.b.)
• Hayvansal ve bitkisel orijinli gübrelerin işlenmesi ve paketlenmesine yönelik yeni tesis, kapasite artırımı - teknoloji yenileme ile tamamlama proje başvurularına hibe desteği verilmektedir. Ancak yeni tesis veya tamamlama hibe başvurularında sunulan projede mutlaka işleme ve paketleme üniteleri birlikte yer almalıdır. Hayvansal ve bitkisel orijinli gübrelerin her biri için tek başvuru yapılabileceği gibi iki konuyu birlikte içeren başvuru da yapılabilir.
• Yeni tesis veya tamamlama kapsamında sadece işleme veya sadece paketleme tesisi projelendirildiğinde başvuru iptal edilir ve hibe desteği verilmez.
• Solucan gübresi başvuruları hibe desteği kapsamı dışındadır.
• Gübre toplayıcı ve taşıyıcı işlevi yapan kendinden hareketli ya da çekilir tip makine ve ekipman hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.
• Tarımsal ürünlerin işlenmesi kapsamında, başka bir yatırım tesisinde ilk işlemesi yapılan mamul ürünün ikincil işlemesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri ile yurtdışında üretimi yapılan ürünlerin işlenmesine ve paketlenmesine yönelik yatırımlar hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. (Sert kabuklu meyveler ikincil işleme kapsamında değildir.)
• Örneğin çay, zeytinyağı, un vb. gibi başka bir yatırım tesisinde işlenmiş, mamul haline getirilmiş ürünlerin işlenmesi, paketlenmesine yönelik başvurular hibe desteği kapsamında değerlendirilmez.
• İlk ürünün işlemesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara hibe desteği verilir.
• Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların derilerinin işlenmesinde ham deri birinci üründür.
• Hayvansal ürün olarak derinin işlenmesine yönelik yatırım tesislerinde birinci ürün olarak pikle deri ve kromlu deri hariç sadece tuzlu yaş veya kuru (hava kurusu, tuzlu kuru, don kurusu) ham derinin işlendiği tesisler hibe desteği kapsamındadır.
• Deri işleme tesisine yönelik hibe başvuruları yatırım yerinin Organize Sanayi Bölgesi olması şartıyla kabul edilir.

Yenilenebilir Enerji Kullanan Yeni Sera Yatırımları (SER)

• Yenilenebilir Enerji Kullanan Yeni Seralar en az 3 dekar olarak projelendirilmelidir.
• Yenilenebilir Enerji içermeyen sera yapımına yönelik yatırım proje başvuruları kabul edilmez.
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklı (jeotermal, biyogaz, güneş ve rüzgâr) sera başvurularında başvuru konusu SER olur.
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklı (jeotermal, biyogaz, güneş ve rüzgâr) sera başvuruları yeni tesis olarak yapılır. Ancak, mevcut seralar için sadece Yenilenebilir Enerji Kullanımına Yönelik (YEÜ) başvuru yapılabilir ve bu başvurular Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon olarak değerlendirilir.
• Yenilenebilir Enerji Dönüştürme Tesisleri ile sera yapımı projesinin birlikte tek bir yatırım proje teklifi olarak verilmesi gerekir.
• Yenilenebilir Enerji Kaynağı olarak güneş enerjisi kullanan sera projelerinde; güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisinin başvuruya esas projede bulunması zorunludur. Bunların dışındaki sistemler kabul edilmez.
• Tesis/Proje Elektrik piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine ilişkin yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine göre projelendirilmelidir. Yatırımcıların Hibe sözleşmesi öncesi bağlantı anlaşmasını hibe sözleşmesi ekinde İl Müdürlüğüne sunması şarttır.
• 10.07.2019 tarihli ve 30827 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan 04.07.2019 tarihli ve 7181 sayılı “Tapu Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 10. Maddesi ile 3194 sayılı Kanunun 27 nci maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkraya göre müracaat etmiş tarımsal amaçlı seralarda ruhsat şartı aranmayacaktır.
• “Belediye ve mücavir alanlar içinde veya dışındaki iskan dışı alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı seralar, entegre tesis niteliğinde olmamak ve ilgili il tarım ve orman müdürlüğünden uygun görüş alınmak koşuluyla yapı ruhsatı aranmadan yapılabilir. Ancak etüt ve projelerinin ruhsat vermeye yetkili idarece incelenmesi, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur. Etüt ve projelerinin ve inşasının sorumluluğu, müellifi ve fennî mesulü olan mimar ve mühendislere aittir. Bu yapılar ilgili idarece ulusal adres bilgi sistemine ve kadastro paftasına işlenir. Bu alanlarda yapılacak seralar için, yola cephesi olan komşu parsellerden süresiz geçiş hakkı alınmış ve bu konuda tapu kayıtlarına şerh konulmuş olmak kaydıyla 8. maddede belirtilen yola cephe sağlama koşulu aranmaz.”
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklı sera başvurularında yenilenebilir enerji kaynağı eğer Jeotermal veya Biyogaz ise seranın sadece ısı ihtiyacını karşılaması yeterlidir.
• Yenilenebilir enerji kaynaklı yeni sera başvurularında dekara maliyet üst limitleri:
• Topraklı seralarda en fazla 165.000 TL/da
• Topraksız seralarda en fazla 200.000 TL/da
• Topraksız sislemeli cam seralarda en fazla, 230.000 TL/da
• Topraksız, sislemeli ve su kültürü (hidroponik) kullanan seralarda örtü malzemesine bakılmaksızın en fazla 240.000 TL/da
• Sera yatırımlarında, Yenilenebilir Enerji olarak Güneş ve Rüzgâr Enerjisi kullanacak tesisin kurulu gücü üzerinden hesaplanan yıllık enerji ihtiyacının en az %51 ini en fazla %110 unu karşılayacak şekilde projelendirilmesi gerekmektedir. %110 oranının dışında kalan kısımlar ayni katkı olarak karşılanmalıdır.
• Bir sera için planlanan elektrik giderlerine sebep olacak tüm unsurların yıllık çalışma saatleri üzerinden bulunduğu iklim ve yetiştirilen ürün değişkenleri gözetilerek yapılan hesaplama ile projelendirilen elektrik sarfiyatını karşılayacak yenilenebilir enerji üretim tesisi amaçlanmalıdır. Sulama, havalandırma, ısıtma ve aydınlatma gibi tüm unsurlar göz önünde bulundurulmalı, hepsinin ayrı ayrı kaç saat çalışacağı hesaplanmalıdır.
• Örnek: Tesisin onaylı elektrik projesinde belirtilen toplam kurulu gücü 15 kW/h ve yıllık enerji ihtiyacı ise 15 kW/h X 24 saat X 360 gün = 129.600 kW/yıl olsun. Bu tesise rüzgâr santrali kurulmak istenmesi durumunda santralin gücünü belirlemek için meteorolojiden rüzgâr santralini çalıştıracak kuvvetteki yıllık rüzgârlı saat miktarı alınacak 66.096 kW/yıl – 142.560 kW/yıl arasında üretim yapacak kapasitede rüzgâr santrali seçimi yapılmalıdır.
• Yenilenebilir enerji üretim tesisinin kapasitesi yıllık enerji ihtiyacının %51’i olan 66.096 kW/yılın altında kalıyor ise bu tesis veya ünite için hibe desteği verilmez. Yapılacak yenilenebilir enerji üretimi tesisine ait yıllık enerji üretiminin %110’u olan 142.560 kW/yıl dan fazla olması halinde aşan kısım ayni katkı olarak projelendirilmelidir.
• Yatırımcının projelendirdiği yenilenebilir enerji üretim tesisinin veya ünitesinin yıllık enerji üretimi 200.000 kW/yıl ve maliyeti 1.000.000 TL olsun. Bu durumda yatırımcı proje başvurusunu yaparken (142.560 kW/yıl / 200.000 kW/yıl) X 1.000.000 TL = 712.800 TL’lik kısmı hibeye esas proje tutarı kapsamında, bu miktarın dışında kalan 287.200 TL ise ayni katkı olarak bütçelendirilmelidir.
• Jeotermal kuyu ile ilgili hibe ödemesi yapılabilmesi için sondaj neticesinde pompa tecrübesi sonucu yeterli suyun çıkarılması ve işletme ruhsatının alınmış olması gerekmektedir.
• Ürün atıkları, katı yakıtlar, doğal gaz, likit gaz gibi maddelerin yakılması sonucu elde edilecek enerji yenilenebilir enerji olarak değerlendirilmez.

Yenilenebilir Enerji Üretim Tesisleri (YEÜ)

• Tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmış ve/veya yapılacak tesislerde, toplu basınçlı sulama sistemleri için, sulama kooperatifleri ve sulama kooperatifleri üst birliklerinin sulama hizmetlerinin gerektirdiği elektrik enerjisini temin etmek amaçlı güneş ve rüzgâr enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı ile üç dekardan küçük olmaması şartıyla örtü altı kayıt sistemine kayıtlı mevcut modern seralarda kullanılmak üzere; yenilenebilir enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı ve/veya elektrik üreten tesisler ile güneş ve rüzgâr enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı bu kapsamda desteklenmektedir.
• Tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmış ya da yapılacak tesislerin enerji ihtiyacını karşılamak üzere birden fazla yenilenebilir enerji kaynağı kullanılabilir.
• Yeni Tesis başvurularında projenin bir unsuru olması halinde YEK (yenilenebilir enerji kaynağı) bütçe içine dâhil edilerek hibe desteği kapsamında bir bütün olarak değerlendirilir. Yenilenebilir enerji kaynağı kullanacak yeni seralar için Yenilenebilir Enerji Kullanan Yeni Sera Yatırımları (SER) yatırım türünde başvuru yapılabilir.
• Mevcut seralar:
• Mevcut seralar için sadece Yenilenebilir Enerji Kullanımına Yönelik (YEÜ) başvuru yapılabilir ve bu başvurular Kapasite Artırımı, Teknoloji Yenileme ve/veya Modernizasyon olarak değerlendirilir.
• Mevcut seranın 3 dekardan küçük olmaması şartıyla Örtü Altı Kayıt Sistemine kayıtlı mevcut modern sera olması gerekmektedir.
• Mevcut seralarda kullanılmak üzere yenilenebilir enerji üretim tesisi konulu başvurularda Güneş Enerjisi kullanılması halinde teknik gerekçelerinin açıklanması ve ilgili mevzuata aykırı olmaması durumunda paneller yakın parselde yer alabilir. Bu durumda seranın bulunduğu parselde yer alan enerji nakil hattı da hibe desteği kapsamında olup enerji nakil hattının parsel dışındaki kısmı yatırımcı tarafından ayni katkı olarak karşılanmalıdır.
• Daha önce Yenilenebilir Enerji Kaynaklı sera ile ilgili olarak hibe desteğinden yararlanan yatırımcılar aynı sera ile ilgili başvuru yapamazlar.
• Yenilenebilir enerji kaynaklı sera başvurularında Yenilenebilir Enerji Kaynağı eğer Jeotermal veya Biyogaz ise seranın sadece ısı ihtiyacını karşılaması yeterlidir.
• Sera yatırımlarında, yenilenebilir enerji olarak güneş ve rüzgâr enerjisi kullanacak tesisin kurulu gücü üzerinden hesaplanan yıllık enerji ihtiyacının en az %51 ini en fazla %110’unu karşılayacak şekilde projelendirilmesi gerekmektedir. % 110 oranının dışında kalan kısımlar ayni katkı olarak karşılanmalıdır.
• Bir sera için planlanan elektrik giderlerine sebep olacak tüm unsurların yıllık çalışma saatleri üzerinden bulunduğu iklim ve yetiştirilen ürün değişkenleri gözetilerek yapılan hesaplama ile projelendirilen elektrik sarfiyatını karşılayacak yenilenebilir enerji üretim tesisi amaçlanmalıdır. Sulama, havalandırma, ısıtma ve aydınlatma gibi tüm unsurlar göz önünde bulundurulmalı, hepsinin ayrı ayrı kaç saat çalışacağı hesaplanmalıdır.
• Yenilenebilir enerji üretiminde %51 kurulu güç hesaplanırken mevcut trafo üzerinden değil işletmeye ait kapasite raporundaki mevcut makinelerin çalışma süreleri ve güçleri dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır.
• Örnek: Tesisin onaylı elektrik projesinde belirtilen toplam kurulu gücü 15 kW/h ve yıllık enerji ihtiyacı ise 15 kW/h X 24 saat X 360 gün = 129.600 kW/yıl olsun. Bu tesise rüzgâr santrali kurulmak istenmesi durumunda santralin gücünü belirlemek için meteorolojiden rüzgâr santralini çalıştıracak kuvvetteki yıllık rüzgârlı saat miktarı alınacak 66.096 kW/yıl – 142.560 kW/yıl arasında üretim yapacak kapasitede rüzgâr santrali seçimi yapılmalıdır.
• Yenilenebilir enerji üretim tesisinin kapasitesi yıllık enerji ihtiyacının %51’i olan 66.096 kW/yılın altında kalıyor ise bu tesis veya ünite için hibe desteği verilmez. Yapılacak yenilenebilir enerji üretimi tesisine ait yıllık enerji üretiminin %110’u olan 142.560 kW/yıl dan fazla olması halinde aşan kısım ayni katkı olarak projelendirilmelidir.
• Yatırımcının projelendirdiği yenilenebilir enerji üretim tesisinin veya ünitesinin yıllık enerji üretimi 200.000 kW/yıl ve maliyeti 1.000.000 TL olsun. Bu durumda yatırımcı proje başvurusunu yaparken (142.560 kW/yıl / 200.000 kW/yıl) X 1.000.000 TL = 712.800 TL’lik kısmı hibeye esas proje tutarı kapsamında, bu miktarın dışında kalan 287.200 TL ise ayni katkı olarak bütçelendirilmelidir.
• Jeotermal kuyu ile ilgili hibe ödemesi yapılabilmesi için sondaj neticesinde pompa tecrübesi sonucu yeterli suyun çıkarılması ve işletme ruhsatının alınmış olması gerekmektedir.
• Ürün atıkları, katı yakıtlar, doğal gaz, likit gaz gibi maddelerin yakılması sonucu elde edilecek enerji Yenilenebilir Enerji olarak değerlendirilmez.
• Jeotermal enerji kaynağı için kiralama yapılabilir. Ancak kiralama süresi tebliğ yayım tarihinden (02/08/2019) itibaren en az 7 yıl olmalıdır. Kiralama bedeli ise hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. Tesisin bulunduğu parselde yer alan jeotermal nakil hattı hibe desteği kapsamında olup parsel dışındaki nakil hattı hibe desteği kapsamı dışındadır.

Kırsal Turizm Yatırımları (KTY)

• Kırsal Turizm ile El Sanatları ve Katma Değerli Ürünler konularına sadece Kırsal Alanda başvuru yapılabilir. Kırsal Alan olarak belirlenmiş yerleşim yerlerinin listesini temin etmek için Tarım ve Orman İl Müdürlüğüyle iletişime geçebilirsiniz.
• Yatırımcılar en az 5, en fazla 25 oda kapasiteli Konaklama Tesisleri (yeni tesis) için başvuruda bulunabilirler. Müstakil konut tipi bungalov ev projeleri hibe kapsamında kabul edilmeyecektir. Tesisle birlikte restoran, kafe, çocuk parkının da projelendirilmesi gerekmektedir.
• Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarından Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri kapsamında inşai faaliyet gerektirmeyen alınacak makine/ekipmanlar hariç, yapılacak başvurularda projelerde inşai faaliyet mevcut ise başvuruya esas yatırım konusunun hibe desteği kapsamında değerlendirilebilmesi ve hibe desteğinden yararlanabilmesi için alınmış veya alınacak olan Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanım İzin/Yapı Kayıt belgelerinin mutlaka başvuru konusu ile uyumlu olması gerekir.
• Hibe kapsamında değerlendirilecek yatırımlar Kırsal hayata uygun, özgün ve nitelikli tefriş ve dekorasyona olacak şekilde projelendirilmelidir. Proje veranda ve/veya teras, kitap okuma ve dinlenme imkânı sağlayan mahal düzenlemeleri içermelidir. Nihai rapor ekinde istenilen belgelere ek olarak kısmi Turizm İşletmesi Belgesi veya Turizm İşletmesi Belgesi ve bu belgeye esas İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının onaylı bir sureti de sunulmalıdır.
• Tesisler nihai ödeme talebine kadar Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine ilişkin Yönetmelik uyarınca belgelendirilmelidir. Tesislerde alınması gerekli izin, ruhsatlar, kısmi turizm işletmesi belgesi veya turizm işletmesi belgesi, işyeri açma ve çalışma belgesi nihai rapor ile birlikte istenir.
• Ödemeler, projenin tamamlanmasının ve nihai raporun sunulmasının ardından yatırımcılara tek ödeme şeklinde yapılır.

El Sanatları ve Katma Değerli Ürünler Yatırımları (ELS)

• Destek kapsamındaki El Sanatları ve Katma Değerli Ürün listesi: https://1drv.ms/w/s!AvA4x730lOhbg-gd3ISUH5XzMgkj4Q
• Kırsal Turizm ile El Sanatları ve Katma Değerli Ürünler konularına sadece Kırsal Alanda başvuru yapılabilir. Kırsal Alan olarak belirlenmiş yerleşim yerlerinin listesini temin etmek için Tarım ve Orman İl Müdürlüğüyle iletişime geçebilirsiniz.
• Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarından Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri kapsamında inşai faaliyet gerektirmeyen alınacak makine/ekipmanlar hariç, yapılacak başvurularda projelerde inşai faaliyet mevcut ise başvuruya esas yatırım konusunun hibe desteği kapsamında değerlendirilebilmesi ve hibe desteğinden yararlanabilmesi için alınmış veya alınacak olan Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanım İzin/Yapı Kayıt belgelerinin mutlaka başvuru konusu ile uyumlu olması gerekir.
• Ödemeler, projenin tamamlanmasının ve nihai raporun sunulmasının ardından yatırımcılara tek ödeme şeklinde yapılır.

Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri Yatırımları (ÇFG)

• Çiftlik olarak; sadece hayvansal üretim yapan ya da kanatlı üretimi yapan işletmeler çiftlik kabul edilmemekte, sadece bitkisel üretim yapan veya bitkisel üretim ile birlikte hayvansal üretim yapan işletmeler çiftlik olarak kabul edilmektedir.
• Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri Yatırımlarında inşai faaliyet içermeyen alınacak makine ve ekipmanlarda Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanım İzin/Yapı Kayıt belgesi şartı aranmaz. Ancak ulusal mevzuat gereği yapılacak olan alt yapı sistemleri yatırımları ruhsatlara tabi ise, yatırımcı bu ruhsatları başvuru ekinde sunmak zorundadır. Bitkisel ve hayvansal üretimine dair kapasite raporu veya ekspertiz raporu İl Müdürlüğünden alınır.
• ÇFG projelerinde ruhsat alınmasında yasal zorunluluk bulunan tarımsal amaçlı tesisler için başvuru ekinde ruhsat ve izinler istenir.
• Örneğin; Çelik silo, soğuk hava deposu, tarımsal amaçlı depo, biyogüvenlik tedbirlerine yönelik kümeslerin işletme alanı ve yapısal tedbirler için (ÇED, ruhsat) yeniden hayvan konulmasına ilişkin il müdürlüğünce verilen rapor vb.
• Kısmen Yapılmış Tesislerin Tamamlanmasına veya Kapasite Artırımı-Teknoloji Yenilemeye yönelik başvurularda; yatırım yeri organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi veya küçük ihtisas sanayi sitesinde ise, işletmenin uygulayacağı yatırım konusu ile uyumlu olduğunu gösteren belgenin yukarıda belirtilen yatırım yerleriyle ilgili yönetim kurulundan alınması gerekir.
• Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarından Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Altyapı Sistemleri konusunda yapılan başvurularda mevcut kümeslerin 18/3/2010 tarihli ve 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu hükümleri ile birlikte 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu hükümlerine göre zorunlu olan biyogüvenlik tedbirleri hibe kapsamında değerlendirilir. Biyogüvenlik tedbirleri kapsamında başvuruda bulunan başvuru sahiplerinin başvuru esnasında biyogüvenlik yönünden eksiklerini gösterir ilgili kurumlarca onaylanmış belgelerini, KKYDP on-line başvuru sisteminde diğer belgelerin eklenmesi kısmına eklenmesi gerekmektedir.
• Balıkçı barınaklarının modernizasyonu, balıkçı barınakları ile birlikte iç sularda, denizlerde ve havuzlarda yetiştiricilik yapan işletmeler için kapasitesiyle orantılı soğuk hava deposu buzlama makinesi, balık nakil tankı (balık nakil tankı üretimi ile orantılı olmalı), kafes ve kafes ağı, balık boylama makinası, fish pump, tambur filtre, en az 10 metre boyunda ruhsatlı teknelere hidrolik yükleme ve boşaltma aparatı hibe kapsamında değerlendirilir.
• Çiftlik gübresi depolama ve/veya işleme ve dağıtma sistemleri, çiftlik gübresi depolama ve/veya işleme tesisi olanlara çiftlik gübresi dağıtma sistemleri, (tüm imalatlar TSE, yürürlükteki teknik mevzuata, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Teknik Şartnamesine uymalıdır, kullanılacak yapı malzemesi sızdırmaz ve sülfata dayanıklı olmalıdır) işletmesiyle orantılı ceviz/zeytin hasat makinesi, silaj ve balya makinesi hibe kapsamında değerlendirilir. (Silaj ve balya makinesi başvurularında yatırımcının kendi adına traktörü ile alacağı makine/ekipmana uygun Büyükbaş/Küçükbaş hayvan mevcudu olmalı ve bunlarla ilgili belgeleri  KKYDP online başvuru sisteminde proje başvurusunda diğer kategorisi altındaki bölüme yüklemelidir. Hayvansal üretimi ve hayvansal üretimi ile orantılı yem bitkisi ekilişinin olması gerekmektedir. Yem bitkisi üretim alanı hayvan sayısıyla orantılı olmak zorunda olup en az 10 büyükbaş veya 100 küçükbaş hayvan için en az 30 dekar ekilir yem bitkisi arazisi/çayır arazisi olmalıdır.)
• Yaylacılar için, çekilir tip güneş paneli, çekilir tip karavan, çadır ahır ve ağıl için gezginci arıcılar bal süzme, sır alma, bal dinlendirme için proje sunabilirler. Yaylacıların sundukları projeleri kapasiteleri ile uyumlu olmak zorundadır.
• Gezginci Arıcılar proje müracaatları için en az 100 kovana sahip olmaları gerekmekte olup bu kapasitelerini gösterir Arı Kayıt Sistemi (AKS) kayıtlarını ibraz etmek zorundadırlar. Bu belgeler proje başvurusunda diğer kategorisi altındaki bölüme yüklenecektir.)
• Bitkisel üretime yönelik örtü altı tarım; örtü altı bitkisel üretim tesisi yüksek plastik tünel şeklinde inşa edilen, en az 3 dekar olmak şartıyla oluk altı yüksekliği en az 3 m olan bağımsız veya bloklar halinde yapılabilen, konstrüksiyonunda galvaniz profil ve/veya galvaniz boru kullanılan tesisi ifade eder.
• Örtü Altı Tarım Tesisinde; tesisin inşasında kullanılan konstrüksiyon ve diğer yapı elemanları, altyapı işleri, beton işleri, örtü malzemesi ve ekipmanları hibeye esas proje giderleri olarak değerlendirilir.
• Örtü Altı Tarım Tesisi projeleri Basınçlı Sulama sistemi ile birlikte gübreleme sistemini de içermelidir.
• Örtü Altı Tarım Tesisi projeleri ısıtma sistemini de içermelidir. Isıtma sistemi katı yakıtlı bir sistem ile olabildiği gibi alternatif enerji sistemlerinden de yararlanılabilir. Hibeye esas proje giderleri arasında ısıtma sisteminin yanında izolasyon sitemleri ve ısı pompası da uygun giderler kapsamında sayılır.
• Örtü malzemesi olarak; en az 36 ay ömürlü örtü altı malzemesi kullanılmalıdır.
• Çiftlik faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilecek Örtü Altı Üretim Tesislerinde dekara maliyet, ısıtma sistemi katı yakıtlı bir sistem olarak projelendirildiğinde dekara en fazla 50.000 TL/da ısıtma sistemi olarak YEÜ kaynakları kullanıldığında dekara en fazla 60.000 TL/da olmalıdır.
• Meyve bahçelerinde don ve dolu zararını engellemeye yönelik sistemler, kültür mantarı yetiştiriciliğine yönelik sera, faal durumda olup yenilenebilir enerji kullanacak seraların modernizasyonu için ısıtma sistemi, ısı perdesi, polikarbon sera örtüsü. Tarımsal üretim kapasitesi hesaplanmak şartıyla hibe kapsamında değerlendirilir.
• İl Değerlendirme Komisyonu, bütçelendirilen mal/malzeme/makine ve ekipmanlar için yatırımcı tarafından yerli üretim taahhüdü verilen projeleri öncelikli olarak değerlendirir.
• Tarımsal üretimiyle orantılı olarak Çiftlik içinde üretilen ürünlerin işlenmesine yönelik İşleme Tesisleri, Soğuk Hava Deposu, soğuk oda, Soğuk Hava Deposunun müştemilatı olarak kullanılan Plastik Kasalar, Şoklama Ünitesi, Çelik Silo hibe kapsamında değerlendirilir.
• Hayvansal üretime yönelik süt soğutma tankları, süt sağım sistemleri, yem karma (sabit/hareketli), yem kırma/ezme, büyükbaş yemlik ve suluk küçükbaş yemlik ve suluk, hayvan padok sistemleri, üstü kapalı kaba yem deposu hibe kapsamında değerlendirilir.
• Tıbbi ve Aromatik Bitki (lavanta, kekik, biberiye vb.) konusunda işleme projesi kapsamında, en az 5 dekar lavanta, biberiye, kekik gibi tıbbi ve aromatik bitkisel ürün ekilişi olan çiftçilere en az 250 kg/yıl yağ ve üretimi ile orantılı kapasitede bir adet distilasyon kazanı, soğutucu eşanjörü, su separatörü, yağlı su toplama tankı, yakıt tankı ve su pompası makine/mal alımları hibe kapsamında değerlendirilir.
• Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Gezici Arıcı ve Yaylacılar için yapılan başvurularda sabit işletmenin olduğu yerin mülkiyet belgesi istenir. Yaylacılar ve gezginci arıcılar için bitkisel üretim yapma zorunluluğu yoktur.
• Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Balıkçı Barınakları ile birlikte iç sularda, denizlerde ve havuzlarda yetiştiricilik yapan işletmeler için bitkisel üretim yapma zorunluluğu yoktur.
• Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik Yatırımlarda yatırımcıya ait farklı parseller bir bütün ve tek işletme olarak değerlendirilir.
• Çiftlik Faaliyetlerinin Geliştirilmesine Yönelik olarak yukarıda belirtilen gruplardan sadece bir tanesi için başvuru yapılabilir.
• Örneğin; Yatırımcı yukarıdaki altı gruptan sadece bir grubun içinde bulunan mal alımlarından birini, birkaçını veya tamamını almak için başvuruda bulunabilir. Yatırımcı aynı anda üçüncü grubun içindeki çadır ağıl, ahır ve dördüncü grup içindeki yüksek plastik tünele başvuruda bulunamaz.
• Ödemeler, projenin tamamlanmasının ve nihai raporun sunulmasının ardından yatırımcılara tek ödeme şeklinde yapılır.

Bilişim Sistemleri ve Eğitimi Yatırımları (BSY)

• Sürü yönetim sistemi, Bakanlık kayıt sistemlerine entegre bilişim sistemleri ile ekipmanları ve sadece tarımsal kooperatiflere yönelik yürürlükteki mevzuatlara uygun çalışacak su ürünleri mezat sistemi destek kapsamındadır.
• Bilişim Sistemleri ve Eğitimi ile ilgili satın alımlar; makine, ekipman ve malzeme alım giderleri kapsamında değerlendirilir.

Değerlendirme aşaması

Değerlendiren

Kriterler

Ön Değerlendirme*

İl Proje Değerlendirme Komisyonu

• Başvuru sahibinin niteliği
• Yatırım yerinin karakteristiği
• İstihdam sayısı
• Yatırım konusu
• Yatırımın yapılacağı ilçede daha önce bu programdan yararlanan tesis sayısı
• Başvuru sahibinin daha önce hibeden yararlanma durumu

Genel Değerlendirme**

İl Proje Değerlendirme Komisyonu

• Başvuru sahibinin mali yapısı ve proje gerçekleştirebilme kapasitesi
• Projenin uygunluğu
• Projenin metodolojisi
• Projenin sürdürülebilirliği
• Proje bütçesi ve maliyet etkinliği

Sektörel Bazda Proje Konuları İl Öncelik Sıralamaları dikkate alınarak sektörel bazdaki proje konularına göre gruplandırma***

İl Proje Değerlendirme Komisyonu

• Sektörel Bazda Proje Konuları İl Öncelik Sıralamaları dikkate alınarak sektörel bazdaki proje konularına göre gruplandırılır. Başvurular nihai puanlarına göre ekonomik yatırımlar ve kırsal ekonomik altyapı yatırımları ayrı ayrı sıralanarak program teklif listeleri hazırlanır. Genel değerlendirme raporu, değerlendirme sonuç tablosu ve program teklif listelerinin elektronik ağ üzerinden alınan çıktısı, Komisyonca imzalanarak Genel Müdürlüğe gönderilir.

• Programın genel bütçesi Tarım ve Orman  Bakanlığı tarafından belirlenir. İl Proje Değerlendirme Komisyonunca; kırsal ekonomik alt yapı ile ekonomik yatırımların bütçeleri, Bakanlığın destekleme politikalarına göre belirlenir. Ancak her biri için ayrılan bütçe, toplam bütçenin %25’inden az olmamak üzere düzenlenir. İllerin tarım alanı, kırsal nüfus, tarımsal üretim değeri, işletme sayısı dikkate alınarak illerin katsayısı hesaplanır. Bu nihai katsayılara göre de illerin yaklaşık bütçesi belirlenir.
• İlin yaklaşık bütçesinin yeterli olması durumunda program teklif listesinde yer alan tüm başvurular yatırım programına alınır. İlin tüm başvurular için bütçesinin yeterli olmaması durumunda; uygun olarak kabul edilen ekonomik yatırımlar ve kırsal ekonomik alt yapı yatırımları konusundaki projeler sektörel bazda sınıflandırıldıktan sonra, en yüksek puan alan projelerden başlanarak öncelikli birinci sektörde yer alan projelerden beş adet, öncelikli ikinci sektörde yer alan projelerden üç adet, öncelikli üçüncü sektörde yer alan projelerden iki adet ve diğer öncelik sırasına göre sıralanan sektörlerin en yüksek puan alan projelerinden birer adet programa alınır. Tüm sektörlerde yer alan projeler programa alındıktan sonra bütçe imkânları dâhilinde aynı yöntem ile projeler programa alınmaya devam edilir.
• İl düzeyinde Ekonomik Yatırım ile Kırsal Ekonomik Alt Yapı Yatırım konularından herhangi biri için ayrılan bütçenin artması durumunda yatırım konuları arasında bütçe aktarımı yapılır.
• İllerin varsa artan bütçeleri toplanır ve bütçesi yetersiz olan illere katsayısı oranında dağıtılır. Bu işleme programa ayrılan bütçe bitinceye kadar devam edilerek illerin yatırım programı oluşturulur ve nihai değerlendirme kararı düzenlenir.

Nihai Onay

Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

• ·         Nihai değerlendirme kararı Genel Müdürlüğün onayı ile kesinleşir.